Światową Zgoda

Światowa Zgoda
Wylie XIII, 20. Żałosnym rezultatem tego wszystkiego była rewolucja ze wszystkimi jej
potwornościami. {WB 147.4}
„Po ucieczce hugonotów Francja znalazła się w stanie upadku. Kwitnące miasta
przemysłowe opustoszały, żyzne pola powróciły do pierwotnego stanu dzikości, duchowa
tępota i upadek moralny wyparły okres niezwykłego postępu. Paryż stał się olbrzymim
przytułkiem ubogich. Oblicza się, że w momencie wybuchu rewolucji dwieście tysięcy
biedaków żądało wsparcia od króla. Jedynie zakon jezuitów kwitł w upadającym państwie,
despotycznie panując nad Kościołami, szkołami, więzieniami i galerami”. {WB 148.1}
Ewangelia przyniosłaby Francji rozwiązanie wielu politycznych, ekonomicznych i
społecznych problemów, które tak bardzo dręczyły duchowieństwo, króla oraz
możnowładców, i które w końcu doprowadziły do ruiny i bezprawia. Jednak pod
panowaniem Rzymu naród zapomniał o wspaniałych naukach zbawienia, dotyczących
poświęcenia się i niesamolubnej miłości. Odzwyczajono go od samozaparcia się dla dobra
bliźniego. Bogatych nie ganiono za uciskanie biednych, ubodzy nie mogli znaleźć żadnego
wyjścia z poddaństwa i poniżenia. Egoizm wielkich i możnych stawał się coraz bardziej
jawny i przygniatający. W ciągu stuleci chciwość i upadek moralny szlachty zaostrzały
ucisk chłopów. Bogacze krzywdzili biednych, a biedni nienawidzili bogaczy. {WB 148.2}
W wielu prowincjach ziemia należała do możnych, chłopi zaś byli tylko siłą roboczą,
zależną od łaski właścicieli majątku i zmuszeni do sprostania ich nadmiernym
wymaganiom. Ciężar utrzymania Kościoła i państwa spadał na średnie i niższe klasy, od
których władze świeckie i kościelne ściągały wysokie podatki. „Uciechy szlachty były
najwyższym prawem. Chłopi mogli umierać z głodu, ich ciemiężyciele nie dbali o to (...).
Ludzie musieli mieć na uwadze jedynie dobro właściciela majątku. Życie chłopów
pańszczyźnianych było bezustannym mozołem i nędzą. Ich skargi, jeśli się w ogóle na nie
odważyli, były odrzucane z pogardą. Sądy wysłuchiwały tylko skarżących się na chłopów
szlachciców. Sędziowie z chęcią przyjmowali łapówki, a najmniejszy kaprys arystokraty
stawał się dzięki panującemu zepsuciu prawem. Z podatków pobieranych od pospólstwa
przez dostojników z jednej strony, a duchownych z drugiej, tylko część docierała do skarbca
królewskiego lub kościelnego, reszta bowiem marnotrawiona była na rozpustne rozrywki.
Ludzie, którzy w ten sposób rujnowali swych poddanych, byli wolni od wszelkich podatków
i uprawnieni przez prawo lub tradycję do piastowania wszystkich urzędów państwowych.
Klasa uprzywilejowana liczyła sto pięćdziesiąt tysięcy panów i dla zaspokojenia ich żądz
miliony skazane były na beznadziejną i poniżającą egzystencję”.18 {WB 148.3}
Dwór otaczał się zbytkiem i oddawał rozpuście. Między panującymi a poddanymi nie
było zaufania. Wszystkie postanowienia rządu wzbudzały podejrzenie co do podstępu i
samolubstwa. Przez ponad pół wieku przed rewolucją tron zajmował Ludwik XV, który
nawet w tamtych złych czasach wyróżniał się jako zmysłowy, leniwy i lekkomyślny władca.
185