KAP. 4.

sum skal vera í løgmansins stað, tá ið løgmaðurin hevur forfall. –
Manna millum nevndur varaløgmaður.
Nevndin skjýtur upp, at við tað, at løgmaður ger av, hvørjir landsstýrismenn,
settir verða, og málsøki teirra, so eigur hann eisini at gera
av, hvør varaløgmaður er. 2. pkt umrøður støðuna, um so er, at løgmaður
ikki hevur tikið slíka avgerð.
Greinin er avrit av svensku grundlógini kap. 7, § 8.
Ad § 38:
Greinin er í grundregluni endurtøka av § 5 í galdandi stýrisskipanarlóg,
og er sum kunnugt við heimild í hesi grein útskrivað løgtingslóg nr. 102
frá 23.06.1992 um ábyrgd landsstýrismanna. Eftir rættargangslógini §
687, stk. 2, nr. 3, verður mál um brot á skyldur landsstýrismanna dømt
av nevningatingi.
Nevndin heldur ikki, at stýrisskipan okkara eigur at seta á stovn eina
ríkisrættarskipan orsakað av teim smáu umstøðunum, men heldur, at
brot á skyldur landsstýrismanna liggja á økinum millum politikk og
løgfrøði, og at tann fólkaliga umboðanin tí eisini eigur at verða í
málinum. Hetta kann fara fram á tann hátt, at nevningating dømir hesi
mál, sum ásett er í dag, og eigur hetta at standa í stýrisskipanarlógini.
Ad § 39:
Við hesi grein fær landsstýrismálanevndin eftirlitisheimild við starvi
landsstýrisins, og kann nevndin um neyðugt bera so í bandi, at kanningarstjóri,
sum løgtingsformaðurin setur, ger nærri kanning av, um
nakað óregluligt er farið fram í fyrisiting landsstýrisins. Somuleiðis kann
ein minniluti í løgtinginum krevja, at slík kanning verður sett í verk. 99
Hugsast kann, at løgtingsformaðurin heitir á t.d. starvsmann hjá
folketingets ombudsmand ella virkandi advokat um at gera slíka kanning.
Ikki er heimilað at seta sorinskrivaran ella annan dómara at gera
slíka kanning. Um so er, at dómari varð settur at gera kanningina,
kundi vandi verið fyri, at kanningin varð at skilja sum ein dómur, tað er
hon ikki. Kanningin er bert ein fyribils kanning hjá løgtinginum at taka
støðu til, hvør víðari málsgongdin í málinum skal verða. Av tí, at
kanningin skal vera óheft, ber ikki til, at nakar, sum settur er í fyrisitingini
í landsstýrinum ella á stovni undir landsstýrinum, ger kanningina.
Somuleiðis ber heldur ikki til at seta kanningarleiðara, sum fyrr hevur
99 . Ummæli av slíkum kanningum hevur lic. jur. Jens Peter Christensen givið í
grein í Ugeskrift for retsvæsen 1993 B bls. 289 ff. Greinin hevur heitið „Undersøgelsesretter
og kommisionsdomstole – er der alternativer.“
191