KAP. 4.

harrans. Uttan samtykki fólkatingsins kann hann tó ikki gera nakað,
sum førir við sær, at ríkið verður økt ella minskað, ella gera nakað, sum
krevur fólkatingsins meðvirkan fyri at verða útint. Sama er, um millumlanda
sáttmáli, sum gjørdur er við fólkatingsins samtykki, skal avtakast.
Einstøku ráðharrarnir kontrasignera avgerð kongs um at staðfesta
endaliga samtykt lógaruppskot sbr. grundlógarinnar § 22, og kunnu
sostatt steðga tílíkari lóg vegna tess, at kongur fær ikki skrivað undir
einsamallur sbr. § 14 í grundlógini.
Ábyrgd
Ábyrgdin hjá ráðharrunum verður vanliga býtt sundur í politiska og
rættarliga ábyrgd.
Politiska ábyrgdin merkir, at ráðharri kann verða frásettur sbr. grundlógarinnar
§ 15, stk. 1, um hann ikki ber seg at, sum meiriluti á fólkatingi
ynskir. Eftir § 15, stk. 1, kann fólkatingið samtykkja, at ráðharri skal
fara frá. Fær forsætismálaráðharri misálitisváttan frá fólkatinginum,
biðir hann kong um, at allir ráðharrarnir verða loystir úr starvi. Ráðharri,
sum hevur fingið misálit fólkatingsins, heldur fram, til nýggjur
ráðharri er tilnevndur, men kann sbr. § 15, stk. 2, síðsta pkt., bert gera
tað, sum ikki tolir at setast út. Eitt serligt slag av misálitisváttan eru teir
sokallaðu „kabinettspurningarnir“, t.e. at stjórnin frammanundan, at
hon hevur lagt uppskot fyri fólkatingið, sigur, at um uppskotið fellur, so
verður hetta roknað sum ein „kabinettspurningur“, t.e. at stjórnin so
leggur frá sær av sínum eintingum. Formliga er ikki talan um misálitisváttan
við tað, at stjórnin tá sjálv ger av, hvørji uppskot eru „kabinettspurningar“,
og hon kann verða sitandi, sjálvt um tingið er ímóti einum
uppskoti, hon hevur lagt fram. § 15, stk. 1, er bert galdandi, tá ið
fólkatingið beinleiðis samtykkir misálit sítt á stjórnina.
Rættarliga ábyrgdin merkir, at ráðharri kann setast til svars fyri
einum rætti, um so er, at hann brýtur lóggávu Danmarkar í sínari
ráðharraembætisførslu. Hildið hevur verið, at slík mál eru á markinum
millum løgfrøði og politikk, og tí eru settar serligar reglur fyri viðgerð
av slíkum málum. Ákæra í slíkum málum verður reist, um kongur við
kontrasignaturi frá forsætismálaráðharranum ger hetta av, ella um
fólkatingið samtykkir ríkisrættarákæru ímóti ráðharra sbr. grundlógarinnar
§ 60. Serligur dómstólur dømir slík mál – ríkisrætturin. Í ríkisrættinum
sita 15 hægstarættardómarar og 15 dómarar, sum valdir verða
av fólkatinginum fyri 6 ár, sbr. grundlógarinnar § 59, stk. 1. Greiniligari
reglur um virki ríkisrættarinnar eru ásettar í lovbekendtgørelse nr. 641
53