KAP. 4.

lóggevandi, útinnandi og dømandi valdi.
Viðvíkjandi tí dømandi valdinum er støðan greið. Hetta vald er ikki
yvirtikið og er óheft sbr. grundlógarinnar § 3, og hini bæði valdini hava
onga ávirkan á hetta.
Viðvíkjandi lóggevandi og fyrisitandi valdinum er støðan tann, at í
upprunauppskoti hjá Mitens til eina stýrisskipanarlóg mælti hann til, at
§ 1 í lógini fekk soljóðandi orðing: 70
„Lovgivningsmyndigheden i Sager, der er overtagne som færøske særanliggender,
er hos Lagtinget og Lagmanden, hvis vedtagelser bliver at
stadfæste af Lagmanden.
Den udøvende Myndighed i færøske særanliggender er hos landsstyret“
Hetta uppskot hanasara vann ikki frama. Ístaðin var endaliga samtyktin
í løgtinginum, at
„Lóggávuvaldið í føroyskum sermálum er hjá løgtinginum“,
sbr. § 2 og í § 3 verður sagt, at
„Løgmaður staðfestir og kunngerð lógirnar, ið samtyktar eru sambært §
2“.
Í § 5 í lógini verður sagt, at:
„Landsstýrið stendur til svars fyri umsitingina av sermálunum. Ábyrgd
landsstýrisins verður nærri ásett við løgtingslóg.“
Av hesum kemur ein til ta niðurstøðu, at væl saktans hevur ætlanin við
stýrisskipanarlógini verið, at landsstýrið skuldi fyrisita, men løgtingsmenn
hildu ikki, at landsstýrið skuldi hava endaliga fyrisitingarvaldið.
Samtykt løgtingsins frá 1949 71 , endurgivin á bls. 71, lýsir eisini stýrisskipanarligu
støðu løgtingsins væl, tá sagt verður
„...at viðvíkjandi lýsing av løgtingslógum og umsiting av samtyktum er
landsstýrið bundið av løgtingsins avgerðum“.
Ætlanin við stýrisskipanarlógini var sostatt at føra víðari ta innahýsis
skipanina, sum hevði verið fyri 1940, har løgtingið var eitt fyrisitandi
ráð, eitt amtsráð, við einari landsnevnd, sum virkaði løgtingsins vegna
ímillum tingseturnar. Nú kom bert afturat, at løgtingið eisini hevði
lóggevandi myndugleika í yvirtiknum málum, og at landsstýrið, sum
kom ístaðin fyri landsnevndina, fyrisat, hóast løgtingið var saman.
Niðurstøðan er sostatt tann, at í yvirtiknum málum er valdið í
Føroyum tvíbýtt, dømandi valdið hjá dómstólum ríkisins og lóggevandi
og útinnandi valdið hjá løgtinginum, tó so at landsstýrið eisini hevur
orð at siga, men í førum má geva seg undir løgtingsins avgerðir.
82
70 . Løgtingsmál nr. 1/1948 á landsskjalasavninum.
71 . Løgtingstíðindi 1948, bls. 201.