KAP. 4.

Ávísir løgfrøðingar meta tó, at slík § 9 yvirtøka av dómsvaldinum ikki
ber til. Teir føra fram, at lóggávuvald løgtingsins byggir á heimastýrislógarinnar
§ 4, og at bert løgtingslógir, sum gjørdar verða við heimild í
heimastýrisskipanini, kunnu metast at at vera lógir í grundlógarinnar
týdningi. Løgtingslógir, sum ásettar verða við heimild í ríkislóg, eru ikki
lógir í grundlógarinnar merking, og teir vísa tí á, at § 60 og § 61 í
grundlógini forða fyri eini § 9 yvirtøku av dómsvaldinum.
Málsræði í sermálum
Hvørji mál eru yvirtikin
Øll onnur mál enn tey, sum greitt er frá á blaðsíðu 71 ff, eru nú yvirtikin
sum sermál eftir heimastýrisskipanini. 62
Hvørjar avmarkingar setur heimastýrislógin fyri lóggávu og
fyrisiting heimastýrisins í sermálum
Av heimastýrislógini § 1, 2. pkt., skilst, at heimastýrislógin setur sum
krav, at í Føroyum skal vera eitt løgting, og at hetta skal vera fólkavalt.
Eitt landsstýri (landastýrið kalla teir tað tey fyrstu árini) skal eisini vera,
og løgtingið skuldi av fyrstan tíð taka stig til, at hetta var stovnsett.
Løgtingslógir skulu sbr. heimastýrislógarinnar § 4, stk. 2, samtykkjast
av løgtinginum og staðfestast av formanni landsstýrisins (seinni nevndur
løgmaður).
Føroyska heimaræðið er avmarkað av teimum til einahvørja tíð
verandi sáttmálaligu og øðrum millumtjóða rættindum og skyldum sbr.
§ 5, stk. 1, og eingin løgtingslóg má sostatt ganga ímóti einum millumtjóða
sáttmála, sum bindandi er fyri Føroyar.
Avleiðingin av, at gingið verður ímóti galdandi millumtjóða sáttmála,
er, at viðkomandi løgtingslóg er ógildug, við tað at farið er út um ta
heimild, sum heimastýrislógin gevur at lóggeva, tá § 5 beinleiðis sigur,
at lóggávurætturin er avmarkaður orsakað av teimum til einahvørja tíð
verandi sáttmálaligu og øðrum millumtjóða rættindum og skyldum.
Soleiðis førir greinin m.a. við sær, at øll grundleggjandi mannarættindi,
sum eru ásett í millumtjóða sáttmálanum frá 4. november
1950 at verja mannarættindi og grundleggjandi frælsisrættindi við seinni
62 . Eitt neyvt yvirlit, nær yvirtøkurnar eru framdar, stendur í Zakarias Wang,
Stjórnmálafrøði, Hoyvík 1988, bls. 229 og í Rigsombudsmanden på Færøerne,
Beretning 1993, bls. 5 ff.
79