MKBA Bodemsanering - SEO Economisch Onderzoek

118 HOOFDSTUK 17
Het nalopen van 3 x 3 = 9 cases lijkt evenwel te hoog gegrepen in termen van tijd en informatie.
Alternatief zou zijn geweest twee specifieke cases te onderzoeken, bijvoorbeeld een vaak
voorkomend geval en een minder vaak voorkomend geval. De opdrachtgever heeft voorkeur
uitgesproken voor het bekijken van twee “extreme” cases aan de hand van gegevens uit het
“landsdekkend beeld”. Deze betreft vooral een inschatting en onderverdeling van de
“werkvoorraad” verontreinigde locaties en gegevens over de kosten van saneringen. Op basis
hiervan kan geen KBA worden opgesteld, ook niet over twee (fictieve) “extreme” cases. Vandaar
dat een daadwerkelijke KBA hier ontbreekt; we sluiten dit hoofdstuk af met een korte discussie
over hoe een KBA zou kunnen worden opgezet.
17.3 Discussie
Om een beeld te krijgen van de kosten en baten van sanering van MKB-locaties zouden
vanzelfsprekend allereerst de kosten van sanering ingeschat dienen te worden. Dit kan, zoals
hierboven al genoemd, gebeuren voor een vaak voorkomend geval en een minder vaak
voorkomend geval; of voor meerdere gevallen bijvoorbeeld gebaseerd op een indeling in de soort
en omvang van de verontreiniging. De baten bestaan dan uit mogelijke effecten op de gezondheid
en op ecologie die in beeld gebracht dienen te worden (externe effecten). Indien wet- en regelgeving
sanering onder bepaalde omstandigheden verplicht stelt, zouden ook baten van functieverandering
kunnen optreden, bijvoorbeeld als sanering verplicht is bij functiewijziging (directe
effecten). Hierbij dient wel rekening gehouden te worden met (a) het bestaan van alternatieve (niet
vervuilde) locaties waar de functie ook ontwikkeld had kunnen worden en met (b) de vraag of de
saneringsplicht wel optimaal is (misschien is ontwikkeling zonder sanering maatschappelijk gezien
beter indien weinig of geen ecologische risico’s en gezondheidsrisico’s optreden).
Indien geen externe effecten optreden en sanering nu en in de toekomst niet verplicht is, zijn er
alleen kosten en geen baten van sanering. Indien geen of nauwelijks externe effecten optreden,
maar sanering is (onder bepaalde omstandigheden) wel verplicht, dan treden mogelijke baten van
sanering op die niet gebaseerd zijn op de effecten van die sanering zelf, maar op de regelgeving.
Ook als sanering niet verplicht is, maar dat in de toekomst misschien wel wordt, is er een baat
van sanering die samenhangt met (de mogelijkheid van toekomstige) regelgeving.
Indien externe effecten een rol spelen – dat wil zeggen vervuilingen die een invloed hebben op de
gezondheid of op de ecologie en die niet volledig in het economische verkeer worden
gewaardeerd (bijvoorbeeld via aansprakelijkheid) – en er is geen saneringsplicht, dan zal sanering
maatschappelijke baten kennen die waarschijnlijk zonder overheidsingrijpen niet worden geïnd.
In dat geval is het maatschappelijk optimaal om te zorgen dat deze externe effecten worden
geïnternaliseerd, bijvoorbeeld via aansprakelijkheid: de vervuiler betaalt (de betaling zou kunnen
worden gebruikt om de sanering te bekostigen). Dit zou dan een prikkel dienen te geven om niet
of minder te vervuilen. Een saneringsplicht – indien al vervuild is – kan ook een optie zijn, vooral
bij grote en urgente risico’s. Ook dit zou een prikkel dienen te geven om niet of minder te
vervuilen. Probleem bij dit alles kan zijn dat aansprakelijkheid niet altijd gemakkelijk is vast te
stellen.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK