MKBA Bodemsanering - SEO Economisch Onderzoek

KBA BODEMSANERING 53
9 Case De Kempen
9.1 Casebeschrijving
De case De Kempen heeft betrekking op grootschalige grond- en grondwaterverontreiniging in
Oostelijk Noord-Brabant en Noordelijk Limburg, tevens aangrenzend de Belgische Kempen.
Oorzaak van de verontreiniging is atmosferische depositie van metaalhoudende stof en
neerslagen, lozingen van metaalhoudend afvalwater en slib en bezinking daarvan, opslag en
toepassing van residuen metaalopwerking en uitloging daarvan.
De grootste Nederlandse bron van vervuiling was Budelco. In 1993 sloot het bedrijf een
convenant met de Staat en de Provincie Noord-Brabant. Budelco werd verplicht 300 miljoen
gulden te investeren in schonere productiemethoden. Hiermee kwam er vanaf het Nederlandse
grondgebied een eind aan de vervuiling.
In 1989 en 1990 werden al tuinen gesaneerd in Boxtel en Budel-Dorplein. Na een voortvarende
start ontstond al snel het besef dat voor de ingeslagen weg van ‘alles opschonen’ weinig draagvlak
en geld was. Er volgde een periode van herbezinning. Uiteindelijk werd in 2001 een
gemeenschappelijke projectorganisatie opgericht, het huidige projectbureau Actief Bodembeheer
de Kempen (ABdK). In de periode tot 2005 werd een inschatting gemaakt van de totale
werkvoorraad. Het projectgebied van het ABdK is 2.600 km 2 groot. Hierbinnen bevindt zich 150
km 2 aan smelterijen, 10 km 2 aan oevergronden van beeklopen, 880 km zinkassenweg en 1.500
zinkassenerven. De totale saneringskosten hiervan werden geraamd op een kleine 300 miljoen
euro. Dit bedrag is niet beschikbaar, waardoor werd gekozen voor functiegericht saneren (alleen
waar de risico’s het grootst zijn) volgens een systeemgerichte benadering. Hier binnen kunnen de
volgende 7 pakketten worden onderscheiden:
- Zinkassen. In totaal is er sprake van 880 kilometer geïnventariseerde zinkassenwegen en
naar schatting 1.500 zinkassenerven gelegen in 45 gemeenten in Zuidoost Brabant en
Midden Limburg. ABdK wil zoveel mogelijk zinkassen uit het milieu verwijderen, omdat
die een voortdurende bron van zware metalen naar het grondwater vormen.
Bij zinkassenwegen bestaat de laag uit circa 0-0,30 meter en bij erven uit 0-15 meter.
Onder de zinkassen bevindt zich doorgaans een geringe laagdikte verontreinigde bodem
(enkele decimeters) van 0-0,30 meter, als gevolg van adsorptie van uitgespoelde metalen.
Groter probleem is de horizontale spreiding aan de randen door grondverzet. Het
volume hiervan is 5 à 10 keer groter dan het volume van de zinkassen zelf.
De aanpak van de zinkassen is in een pilot ontwikkeld. Uit een evaluatie van de pilot
volgt een aantal kernpunten, zoals: vrijwillige medewerking van, en keuzevrijheid voor
saneringsoperatie bij eigenaar, kostenverdeelsleutel voor cofinanciering en regie door
projectbureau ABdK.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK