Operationeel programma 2007 - Agentschap Ondernemen

1.4) Ruimtelijk-economische omgevingsfactoren
In de Noordwest-Europese context is Vlaanderen, samen met het Brussels Hoofdstedelijk
gewest en Wallonië, het ruimtelijke kruispunt van het Europees verstedelijkt kerngebied. In
de zogenaamde Pentagon tussen Londen, Parijs, Hamburg, München en Milaan concentreert
zich op 14% van het Europees oppervlak 32% van het Europees inwonertal en 46% van het
Europees BNP.
Vlaanderen wordt bijgevolg gekenmerkt door een enorme densiteit aan infrastructuren (spoor,
water, weg, ict, etc.), bedrijvigheid, politieke beslissingscentra en een rijk aanbod aan
gediversifieerde woon- en werkmilieus met een ruime beschikbaarheid en verweving van
voorzieningen. Deze centrale positionering en hoge bevolkings- en gebruiksdensiteit zijn
factoren die voor Vlaanderen van groot belang zijn, zowel als potenties en als
randvoorwaarden binnen het streven naar meer economische groei, werkgelegenheid en
cohesie.
Vlaanderen voert een ruimtelijk beleid dat gericht is op het versterken van haar
(maatschappelijk-economische) potenties door het formuleren van ruimtelijke
randvoorwaarden in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Vanuit de basisdoelstelling om
in Vlaanderen de resterende open ruimte maximaal te beschermen en de steden, en hun
onderlinge samenhang, te versterken én te herwaarderen zodat zij aangename plekken worden
om (in) te leven, worden economische activiteiten o.m. geconcentreerd in plaatsen die deel
uitmaken van de bestaande ruimtelijk-economische structuur van Vlaanderen en krijgen zij op
een structurele én meer creatieve wijze een plaats in de ruimte.
Kwetsbare bronnen van welvaart
In Vlaanderen is de voorbije decennia relatief veel geïnvesteerd in ‘harde’ infrastructuren. Uit
rapporten over de industriële-economische structuur en de competitiviteit van de Vlaamse
economie 8 blijkt dat zich daar een aanzienlijk deel van de industriële activiteiten op geënt
heeft, zoals de grootschalige kapitaalintensieve industrieën als de chemiecluster in de haven
van Antwerpen, de auto-assemblage enz. Het gegeven dat dit soort economische activiteiten
vooral mikt op kostencompetitie maakt deze lange-termijnperspectieven van dergelijke
activiteiten kwetsbaar in Vlaanderen. Innovatie, verankering met kennisinstellingen,
logistieke performantie 9 behoren tot dé mogelijkheden om een belangrijk deel van de
bestaande economische activiteiten in Vlaanderen te behouden.
Uit rapporten van de Nationale Bank e.a. blijkt telkenmale opnieuw het grote economisch
belang van de havens en de luchthaven(s) in Vlaanderen. Verschillende rapporten over het
belang van EDC’s en internationale benchmarks wijzen ook op de koppositie van Vlaanderen
voor logistieke activiteiten. Gezien het hier zeer mobiele investeringen betreft en gelet op de
toenemende congestieverschijnselen en stijgende vastgoedprijzen in bepaalde delen van
Vlaanderen, is waakzaamheid geboden om deze koppositie niet te verspelen.
Uit het Strategisch Plan Ruimtelijke Economie is gebleken dat naast de ophefmakende
delokalisaties zich nog veel meer herlokalisaties voordoen die zich voor het leeuwendeel op
8 Onderzoeksgroep o.l.v. Prof. L. Sleuwaegen en Prof. K. De Backer
9 Zoals blijkt uit de titel van het 26ste wetenschappelijk economisch congres “Logistiek, laatste front in de
concurrentieslag” waarbij logistiek nog te weinig wordt gezien als een bron van competitieve voordelen.
OP EFRO oktober 2007 32