Operationeel programma 2007 - Agentschap Ondernemen

De nieuwe vormen van economische groei (die tot uiting komen in flexibiliteit en
mondialisering) hebben stedelijke gebieden opgenomen in een complex geheel van relaties
tussen steden, Europa en de wereld en tussen de steden onderling. De Vlaamse steden en
regio’s treden in een wereldwijde competitie. Het zorgt voor een differentiatie tussen de
steden, om economisch sterk te staan moeten steden passen in het groter geheel en hun eigen
identiteit versterken.
Naast geografische schaalvergroting is er, tenminste op productieniveau, tegelijkertijd
schaalverkleining waarbij de stad opnieuw een centrale rol speelt. Als kleinere bedrijven
willen participeren in een netwerkeconomie zullen zij zich concentreren op een bepaalde
markt of marktsegment. Dit betekent dat zij moeten samenwerken en zich in elkaars nabijheid
moeten vestigen. De stedelijke ruimte vormt hiertoe een geschikt forum.
Mobiliteit
Vlaanderen beschikt over een uitgebreid en goed uitgebouwd infrastructuurnetwerk (wegen,
spoorwegen, waterwegen, vliegvelden…)
Gezien de sterke ontwikkelingen die zich in de periferie hebben voorgedaan, waren onze
steden tot voor kort iets “om naartoe te gaan”, minder om er te zijn, laat staan te verblijven.
Het wonen suburbaniseert, de distributie – onderhevig aan schaalvergroting en zwerend bij
auto-bereikbaarheid - zoekt dan weer net zichtlocaties op langs invalswegen, kantoren trekken
naar de rand, overheids-instellingen zoals ziekenhuizen en scholen blijven niet achter.
Deze ruimtelijke ontwikkelingen maken de verplaatsingen in en naar de stad niet
eenvoudiger. Integendeel, er ontstaan diverse vervoersstromen die zich uiten in bijvoorbeeld
spits-problemen voor pendelaars maar ook in evenementen-files op andere ogenblikken, in
een diffuus patroon van winkel- en andere verplaatsingen in de “dal-uren”, enz.
Maar de bereikbaarheidsproblemen zijn niet het enige probleem waarmee steden te kampen
hebben. Ook de kwaliteit van de openbare ruimte is in de voorbije decennia gebanaliseerd.
Straten, lanen, pleinen en plekken zijn verworden tot parkeerzones, verkeersaders met zeer
weinig ruimte en kwaliteit voor de bewoner en verblijver. De inhaaloperaties in doortochtprojecten
en de centrumrenovatie van markten en winkelstraten is een tegen-beweging die
echter te beperkt en te traag verloopt.
Emissies van verkeer en vervoer zijn schadelijk voor de gezondheid. In de toekomst zal de
impact van deze vervuiling niet meer onder de mat geveegd kunnen worden. Ook heeft
luchtvervuiling en geluidshinder door het verkeer een impact op de waarde van het onroerend
goed.
Leefkwaliteit
De leefkwaliteit in steden wordt ondermijnd door stedelijke wildgroei, door de ongeordende
uitbreiding van de steden naar het omringende gebied en de suburbanisatie, door
mobiliteitsproblemen, luchtvervuiling, broeikasemissies en slordig gebruik van energie, water
en afval. Door herhaaldelijke inspanningen worden de steden echter terug leefbare plekken.
Een voortdurende zorg voor de leefbaarheid in de steden is noodzakelijk.
Stedelijke en verstedelijkte gebieden hebben een aantal specifieke milieukenmerken. Een van
de meest karakteristieke eigenschappen is de sterk gewijzigde bodem. De bodem is verzegeld
OP EFRO oktober 2007 42