Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

Proxecto de fin de licenciatura
Manuel Souto Pico - Universidade de Vigo, 2003
se puña unha pruma de perdiz. O pantalón
presupón, craro está, o abandoo das polainas,
non tardando logo en ser adoptada a chaqueta e
o chileque ó uso corrente.» [O: 283]
«Os nenos usan pantalón curto, polos xoenllos
ou algo máis abaixo, sendo curioso o emprego
de mandil, que eiquí é unha peza pequena de
lenzo que vai suxeta á cintura, pola parte
traseira, coma se fose unha cortina, e que tapa
o que ó pantalón lle falla por detrás; diste xeito,
os rapaces non precisan axuda ningunha,
bastándolles agacharse e voltar a se erguer.»
[O: 285]
«Un poco alejado el tamborilero vestido a la
moda de la clase media y de la ciudad como
indica el sombrero redondo y el pantalón largo y
apretado hacia el pie.» [TG: 27]
«Pero el que parece ser el [traje] patronímico,
aunque en algunas comarcas poco usado, se
compone de chaqueta parda, chaleco de grana
ribeteado con terciopelo o con filetes de seda, y
botones de filigrana, pantalón pardo o de pana
negro, polainas de paño, zapato con botón o
lazo, camisa punteada y sujeta con botón doble
de plata al cuello, montera con ribetes bordados
de seda y un palo no muy largo en la mano.»
[TG: 28]
Nota: Veu substituír o calzón.
432 papeira s f
vid. papo
431 papo s m [PP_154]
Parte anterior da galocha. [EVA: 95]
«Pero el calzado exterior más generalizado no
sólo en tiempo de lluvia y nieve, sino, incluso,
cuando está seco, son as galochas. Están
formadas en ancarés por unos turucos (tarucos
en Villacidayo) para no hundirse en el barro y no
mojarse en el agua, sobre todo de los caminos,
prados y de la cuadra. Tienen, además, un pico
o papo, que es la parte anterior y un calcaño o
peto en la posterior. El agujero para meter el pie
es a boca da galocha.» [EVA: 95]
«1 papo, papeira 'panza de la galocha'; (...) En
Villacidayo: 1 papo (...). En Oseja de Sajambre
(p. 138): 1 papo (...). En Libardón (p. 148): 1
barriga (...). En Lena (p. 149): 1 papá o papeira»
[EVA: 216]
«Con el [cipillo] se afina el papo ou papeira,
'panza curvada de la parte anterior de la
galocha'» [EVA: 219]
99 paramento s m
vid. adorno [DEHLP] [DLE]
sin. comp. paramento
285 pardemonte s m
vid. pardomonte [DLE]
284 pardomonte s m [1MC.2TF.3LA]
[1MO.2TG]
104
Pano burdo ordinario de cor parda us. para a
confección de capas, monteiras, calzóns,
chaquetas etc. [TRG: 45] [DLE] [TRG: 49]
var. pardemonte
320 parlamenta s f
[1VA.2PR.3TM.4TMS.5nS.6_287] [1VX.2M]
[1VA.2PR.3EN]
Capa de pano negro con dúas esclavinas
adornada con veludo e agremáns, que non se
cruza senón que se suxeita ao pescozo cun
broche. [TRG: 50]
«Se falamos dun día de festa, de xente da vila
ou de clase social alta xa atopamo-las enaugas,
os dengues e mantelos adornados con veludo e
azabache, ou polo menos cun zócalo de pano
sedán, e aparecen tamén as basquiñas que son
saias con moito vó, de teas ricas e elegantes,
igual que as capas ou parlamentas.» [VGE: 12]
Nota: Us. polas mulleres de idade, ao contrario
que as máis novas, algunhas das cales usaban
de preferencia o dengue.
114 pasamán s m [1EA.2OO]
Fita ou franxa consistente nun deseño
xeométrico reproducido en cordón de sutache
bordado ou forrado de pedraría para destacar o
deseño por medio dos seus reflexos, us. como
enfeite das pezas máis lucidas da roupa de
gala, como dengues, chaquetas, mantelos,
basquiñas etc.. [TTG: 9] [DdD]
Nota: Xer. facíanse dunha certa longura,
repetindo o deseño todo ao seu longo, o cal
permitía extraela enteira, cando a peza de
gastara ou rompera, e cosela a outra.
113 pasamanaría s f [1EA.2OO]
Traballo feito con pasamáns. [DdD]
var. pasamanería
«Outras veces mercábanse xa pezas xa
confeccionadas, como os panos de cabeza
italianos, os mantóns de Manila, mantos
merinos, pasamanerías e outros adornos.»
[VGE: 10]
Nota: Era moi us. pola súa grande vistosidade e
o grande número de combinacións artísticas
posíbeis.
112 pasamanería s f
vid. pasamanaría
434 pasamontañas s m [1VA.2PT.3_243]
[1VX.2H]
Especie de gorro de la ou pel que cobre toda a
cabeza excepto os ollos e o nariz. [EVA: 91]
«Sin embargo, cuando ha nevado y han de salir
de viaje llevan el pasamontañas, especie de
casco de lana o piel que cubre toda la cabeza y
cara, excepto los ojos y la nariz.» [EVA: 91]
349 pau s m [1MC.2NT.3VE] [1MO.2TG]