Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

primeira e grande a outra, que ían colgadas da
cintura, por baixo da saia ou do mantelo.» [O:
279]
«O calzón vai provisto de faltriqueira ou de
alxibeira, gran bulsa ista derradeira que pode
chegar ós xoenllos e incruso, coma socedía nas
Mariñas, saír pola botoadura da perna.» [O: 281]
364 faltriqueira s f [PP_37]
Bolsa ou prego que a camisa da muller, ao
quedar frouxa, pode formar á altura do ventre.
[EVA: 90]
cfr. 193 faltriqueira
«La camisa puede, por quedar floja en la
cintura, formar un gran pliegue o bolsa a la
altura del estómago, que se llama la faltriqueira
(faltriqueira también en Tras-os-Montes), que
responde a la etimología de *falt (ant. alto
alemán) 'pliegue, seno' y no, como hoy en
castellano, 'bolsillo que se atan las mujeres a la
cintura y que llevan colgando debajo del vestido
o delantal'.» [EVA: 90]
Nota: Este sentido podería explicar unha posíbel
etimoloxía que atribúe a procedencia do termo
ao ant. alto alemán *falt ('prego, seo').
453 fatelo s m [1VA.2PR.3TM.4TMS.5nS]
[1VX.2AX] [1VA.2PR.3EN]
Especie de picote feito á espita presente na
parte meridional da prov. de Pontevedra, us. de
maneira semellante ao picote. [FJAF]
Nota: Existe unha variante con carapucho, moi
pouco estendida, presente nalgunhas áreas da
parte meridional da prov. de Ourense.
376 feltro s m [1MC.2TF.3LA] [1MO.2PF]
Tecido groso e duro feito xer. de la e pelos e
obtido através da acción da calor, da humidade
e da presión. [DCLG] [DEHLP] [DCF]
«O labor do folón tén por obxecto bater ben o
pano até transformalo nunha especie de fieltro.»
[O: 266]
174 fibela s f [PP_342] [PP_229]
Obxecto formato variado (redonda, retangular
etc.) que, provida dunha pequena púa montada
sobre un eixo, serve para unir as dúas
extremidades do cinto ou para aprochar o
zapato. [TRG: 29]
«La prenda más importante son os pantalõis
('pantalones'), quizá antiguamente llamados
calzõis (...) que se sujetan a la cintura con un
cincho o cinto (a cincha es una tira larga de
cuero para las caballerías), el cual abrocha por
medio de una fibela o fibeleta ('hebilla'). No
obstante hay muchos hombres que usan los
tirentes, o 'tirantes'.» [EVA: 89]
127 fío s m [1MC.2TF.3LI] [1MC.2TF.3LA]
[1MC.2TF.3SE] [1MC.2TF.3OU]
Fibra longa e delgada de liño, la, seda, cánabo
ou outra materia téxtil que foi fiada, us. para
coser e facer tecidos. [TTG: 5]
Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e proposta dun sistema de
representación conceptual dinámico para a súa consulta onomasiolóxica en liña
91
414 fita s f [1EA.2CF.3C] [1EA.2OO]
Faixa longa e estreita de tecido us. para
ornamentar, cinxir ou amarrar. [DEHLP] [DLE]
«La parte superior del cuerpo, dese la cintura, la
visten los ancareses con as camisas de fita (...).
Tal tipo de camisa, muy larga (como la de
Matosinhos), se caracteriza por no tener cuello,
sino una fita o cinta de la propia tela de la
camisa, que hacía sus veces y servía para
abrocharla.» [EVA: 90]
«A cabeza cobríase coa cofia, de liño ou
encaixe, cinguida por meio dunha fita de seda
de cór viva.» [O: 276]
«Un dos lados menores está algo fruncido por
meio dunha fita que sobresai dos lados prá atar
cando se quer.» [O: 278]
«O picote emprégase como mandil, pró que se
ata á cintura coas fitas de que vai provisto, mais
tamén se pode usar, a xeito de capa ou
esclavina, sobre dos hombreiros, atando as fitas
adiante do pescozo; serve esí de abrigo pra ir ó
monte ou pra traballar nas terras.» [O: 279]
«As monteiras eran castañas, ou negras, ou
verdes, etc., e ían ribeteadas con fita negra ou
verde.» [O: 282]
« Trátase dun chapéu de copa troncocónica,
aba ancha e unha fita ancha e negra que,
despóis de arrodear a copa, colga un pouco por
detrás.» [O: 286]
277 flanela s f [1MC.2TF.3LA] [1MC.2TF.3AL]
[1MO.2PF]
Tecido leve de algodón ou la, lixeiramente
cardado e de textura felpuda por unha ou polas
dúas caras, us. para pezas interiores de abrigo.
[TRG: 44] [DLE] [DEHLP] [DdD]
«Coa revolución industrial chegaron novas teas
tales como dril, franela, mahón, villela, ... que
pasan pouco a pouco a ocupa-lo lugar das de
fabricación caseira.» [VGE: 11]
415 floco s m [PP_205] [PP_59] [PP_114]
Adorno composto por unha serie de fíos
pendurantes dunha tira de tea ou de
pasamanaría, p. ex. das beiras do pano,
engadidos cunha dobra ou feito cos fíos da
propia tea. [DLE] [DCLG]
«Para abrigarse e suxeta-los calzóns levaban
unha faixa de la, liño ou seda con frecos nos
extermos, posta por riba ou por baixo do
chaleque ou xubón.» [VGE: 13]
«Unha vez que se rematóu unha colcha, compre
porlle o freco pra acabala de todo.» [O: 262]
422 floreado s m [1EA.2OO]
Ornamentación de motivos florais, xer.
estampados.
«Por riba da camisa poñían o xustillo, que
cinguía e levantaba o peito, e logo, según a
ocasión, a chambra ou o xubón, o dengue ou a
chaqueta, ou ben mantón de la merina, floreado,