Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

123 batista s m [1MC.2TF.3LI] [1MC.2TF.3OU]
[1MC.2TF.3AL] [1MO.2PF]
Tecido branco fino e compacto, de fío, liño,
algodón ou cánabo, xer. us. para panos de man,
camisas, cofias e pezas de roupa interior. [TRG:
14]
350 becerro s m [1MC.2NT.3AN] [1MO.2TG]
Pel curtida de tenreiro, para calzado e outros
usos. [DCLG] [TRG: 56]
490 bidueiro s m [1MC.2NT.3VE] [1MO.2TG]
Madeira us. para a construción de zocas pola
súa facilidade de talla e alta presenza en todo o
país. [TC: 25]
308 bobiné s m [1EA.2CF.2PRO.4_59]
Pano branco de liño fino cunha falla, us. polas
mozas nos días de festa, sobre todo en
Camariñas, atado polas súas dúas puntas
dianteiras sobre o peito e caído sobre os
ombros e as costas, chegando até máis abaixo
da cintura. [DdD] [TRG: 48]
sin. pano de bobiné
239 borceguín s m [1VA.2PC.3CA] [1VX.2AX]
Calzado aberto por diante e axustado por
cordóns, que cobria o pé e parte da perna, us.
no Lugo marítimo. [TRG: 40]
10 bordado s m [1EA.2OO]
Labor de relevo sobre tecido, feito á mán ou á
máquina, en que se crean figuras ou ornatos
con fíos de diferentes tipos, introducidos por
medio de agulla, ás vezes con aplicación
doutros materiais, como abelorios, canutillo,
pedras etc. [TRG: 18] [TRG: 55]
«O corpo cubríase logo co dengue, que, asegún
quen o empregaba ou as ocasións en que se
puña, podía ser máis ou menos rico, de
terciopelo, de pano, con franxas anchas, liso ou
bordado con canutillo.» [O: 275]
«En sus cuadros [Dionisio Fierros Álvarez]
Podemos conocer con detalle toda la
indumentaria desde la alta montera hasta los
zuecos o zuecas y también zapatos pasando
por las piezas de hombres y mujeres en quietud
o movimiento y así lo mismo vemos al mozo
apoyado en su varapu o bailando la muiñeira, la
familia descansando, la pareja de lucenses
sentados o la moza y la rueca, con su peinado
de raya al medio, la cofia, el lujoso pañuelo de
vivos colores y el blanco brillante de la lana con
su bordado contenedor para sujetar la lana.»
[TG: 27]
Nota: A súa presenza en Galiza responde á
influencia dos traxes portugueses de entre
Minho e Douro.
343 borla s f [1EA.2OO]
Adorno consistente nun conxunto de fíos que,
suxeitos e reunidos pola súa metade ou por un
dos seus cabos nunha especie de botón e soltos
Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e proposta dun sistema de
representación conceptual dinámico para a súa consulta onomasiolóxica en liña
79
polo outro ou por ambos, penden en forma de
media bola. [DLE] [TRG: 55]
cfr. pompón
210 bota s f [1VX.2AX] [1VA.2PC.3CA]
Calzado de pel de becerro us. para ir á feira ou
ás festas, us. máis frec. polos mariñeiros.. [TRG:
37] [TC: 25] [TRG: 55]
cfr. bota
211 bota baixa s f
vid. zapato abotinado [TRG: 37]
151 botina s f [1VA.2PC.3CA]
Calzado alto feito de coiro, incluída frec. a sola,
ou, nos casos máis finos, de charol ou pana, us.
nos s. XIX e XX. [MHPP]
«Como calzado poñían zocas e madreñas de
madeira, zocos, botas e chalancas de madeira e
coiro e, por último, zapatos e botinas feiros soio
de coiro.» [VGE: 10]
283 botón s m [PP_108] [PP_215] [PP_236]
[PP_37] [1EA.2OO] [PP_200] [PP_219]
[PP_206]
Peza pequena feita de materiais diversos
(nácar, metal, madeira, fío etc.), forrada ou non
de tecido e en xeral discoide (mais podendo ter
outras formas) coa cara achatada ou convexa,
que, fixada con fío polos seus orificios ou por un
pé furado, serve para prender e segurar partes
diferentes dunha peza da vestimenta, entrando
polo ollal ou, aínda, us. simplemente como
adorno, como p. ex. nun chaleco de gala.
[DEHLP] [DLE] [DCLG]
«En xeral, [o traxe dos homes] compúñase
dunha camisa de liño con botóns feitos de fío,
pespuntada, máis ou menos luxosa consonte a
ocasión en que se puña. A camisa era de tira e
cos puños abotoados.» [O: 279]
«A parte inferior da perna cobríase, a meiados
do século XIX, con polainas de pano, que
chegaban sobor do calzado e ían provistas
dunha tiriña, pra pasar por baixo do pé, e de
botóns ós lados.» [O: 282]
«Pero el que parece ser el [traje] patronímico,
aunque en algunas comarcas poco usado, se
compone de chaqueta parda, chaleco de grana
ribeteado con terciopelo o con filetes de seda, y
botones de filigrana, pantalón pardo o de pana
negro, polainas de paño, zapato con botón o
lazo, camisa punteada y sujeta con botón doble
de plata al cuello, montera con ribetes bordados
de seda y un palo no muy largo en la mano.»
[TG: 28]
«Pero el que parece ser el [traje] patronímico,
aunque en algunas comarcas poco usado, se
compone de chaqueta parda, chaleco de grana
ribeteado con terciopelo o con filetes de seda, y
botones de filigrana, pantalón pardo o de pana
negro, polainas de paño, zapato con botón o
lazo, camisa punteada y sujeta con botón doble
de plata al cuello, montera con ribetes bordados