Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

Proxecto de fin de licenciatura
Manuel Souto Pico - Universidade de Vigo, 2003
externa da perna e vestida xer. por encima da
media. [TRG: 40]
«Las polainas [do traxe do home das Mariñas],
de igual género que el calzón, se cierran con
botones, en la parte que cae sobre el pie en la
punta, se adornaban los días de fiesta con un
pompón de seda.» [TRG: 19]
«De la e pano eran dengues, chaquetas,
mantelos, corpiños, saias, refaixos, calzóns,
polainas, chaleques, puchos, monteiras, panos
de cabeza, panos do pescozo, medias, carpíns,
mantos...» [VGE: 10]
«Coa palla e o ficucho facían sombreiros,
corozas, polainas.» [VGE: 10]
«Nas pernas [levaban] as cirolas, xeralmente
longas ata os pés atadas con cinta, que se
podían ver entre o calzón e as polainas. Outras
veces eran algo máis curtas e caían por riba das
polainas.» [VGE: 12]
«Nos pés e pernas poñían as medias de la,
carpíns e zocas ou zocos nos días de traballo, e
tamén polainas de coiro, estameña ou palla.»
[VGE: 12]
«Las mujeres se sujetan las medias con ligas
(...) y también las polainas, que servían tanto
para hombres como para mujeres (así en Trasos-Montes
y Orense: polainas de xunco, etc.)»
[EVA: 95]
«Ó folón lévanse principalmente as mantas,
mais tamén se traballan dise xeito algúns outros
tecidos que teñen que soportar a chuvia, como
os picotes e as polainas.» [O: 266]
«As polainas fanse de tela coma a dos picotes;
son uns rectángulos que se enrolan ás pernas e
átanse logo cunha baraza.» [O: 266]
«Referímonos ós xuncos, cos que se fan as
corozas e as polainas.» [O: 267]
«As polainas fanse do mesmo xeito e úsanse o
mesmo que as de lá.» [O: 267]
«A parte inferior da perna cobríase, a meiados
do século XIX, con polainas de pano, que
chegaban sobor do calzado e ían provistas
dunha tiriña, pra pasar por baixo do pé, e de
botóns ós lados.» [O: 282]
«Non embargantes, a fins do século XVIII
atópanse os calzóns cinguidos por baixo do
xoenllo e as pernas cubertas con meias, en
troques das polainas que aparecen despóis.»
[O: 282]
«O pantalón presupón, craro está, o abandoo
das polainas, non tardando logo en ser
adoptada a chaqueta e o chileque ó uso
corrente.» [O: 283]
«Viste casi con las mismas prendas que el
aldeano anterior con la particularidad de que el
chaleco es blanco y gasta polainas.» [TG: 27]
«El de la zanfoña, hombre fuerte y barbudo,
viste chaqueta, doble chaleco, calzón, cirolas,
polainas y zapatos. El sombrero es redondo y
sobre sus hombros, abrochado por el cuello, un
grueso capote.» [TG: 27]
«El gaitero, segundo personaje de la escena,
luce en la cabeza repinicada monteira con la
punta de candil hacia delante. Compone su
106
vestimenta: chaqueta, chaleco, calzón, cirolas,
polainas y zapatos.» [TG: 27]
«Pero el que parece ser el [traje] patronímico,
aunque en algunas comarcas poco usado, se
compone de chaqueta parda, chaleco de grana
ribeteado con terciopelo o con filetes de seda, y
botones de filigrana, pantalón pardo o de pana
negro, polainas de paño, zapato con botón o
lazo, camisa punteada y sujeta con botón doble
de plata al cuello, montera con ribetes bordados
de seda y un palo no muy largo en la mano.»
[TG: 28]
Nota: Podían ser adornada cunha borla de seda
na punta, sobre a bota. Se era de xunco,
cinxíase cunha baraza.
505 pompón s m [1EA.2OO]
Adorno consistente nunha bola de fíos de la ou
doutro xénero que, agrupados por un dos seus
extremos ou pola metade, forman unha bola
mol, us. para adorno de polainas na punta do
pé, sobre todo en Ourense, ou de sombreiros.
cfr. borla
352 porta s f [PP_141]
Lingüeta dos zocos, bastante longa e con dous
buracos na parte que sae pola parte de arriba
do zoco, por onde se pasan os amallós. [TRG:
56]
cfr. lingüeta
468 prata s f [1MC.2NT.3MI] [1MO.2TG]
Metal us. para decorar broches e outras pezas
do traxe.
«Os extremos do dengue cruzaban no peito e
pechaban atrás, na cintura, por meio dun atado
ou dun broche que case sempre era de prata.»
[O: 275]
242 pucho s m [1VA.2PT] [1VX.2H]
Toucado de la do país con un corte de cada
lado, de modo que a parte posterior se volvía
cara arriba e a frontal se deixaba estendida a
modo de viseira. [TRG: 40]
«Na época á que se refiren os documentos
gráficos desta publicación conviven, por
exemplo, distintos tipos de puchos no home:
monteiras, gorras, sombreiros brandos, boinas,
o "canotié", etc.» [VGE: 8]
«O home na cabeza levaba pucho de la,
monteira ou distintos sombreiros.» [VGE: 12]
«De la e pano eran dengues, chaquetas,
mantelos, corpiños, saias, refaixos, calzóns,
polainas, chaleques, puchos, monteiras, panos
de cabeza, panos do pescozo, medias, carpíns,
mantos...» [VGE: 10]
«Algúns tipos de monteiras levan nomes
especiás, coma socede coa pucha, o pucho e a
cadela.» [O: 282]
275 puño s f [PP_37] [PP_236] [PP_102]