25.04.2013 Views

Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Proxecto de fin de licenciatura<br />

Manuel Souto Pico - Universi<strong>da</strong>de de Vigo, 2003<br />

Gorro baixo con corte de viseira e semellante á<br />

pucha de la negra abatana<strong>da</strong> e non teci<strong>da</strong>, o cal<br />

permite obter a forma <strong>da</strong> copa sen necesi<strong>da</strong>de<br />

de costuras, que ten na parte frontal un corte en<br />

redondo que forma a visera. A parte de atrás vai<br />

vira<strong>da</strong> para arriba suxeitándose con dúas puntas<br />

ata<strong>da</strong>s sobre a viseira cunha fita de algodón moi<br />

satina<strong>da</strong>.<br />

cfr. pucha<br />

342 cinto s m [1EA.2CF.3C]<br />

Peza coa que se cinxe o pantalón á cintura,<br />

composto dunha fibela xer. metálica e unha tira<br />

de coiro. [TRG: 54]<br />

var. cincho<br />

«La pren<strong>da</strong> más importante son os pantalõis<br />

('pantalones'), quizá antiguamente llamados<br />

calzõis (...) que se sujetan a la cintura con un<br />

cincho o cinto (a cincha es una tira larga de<br />

cuero para las caballerías), el cual abrocha por<br />

medio de una fibela o fibeleta ('hebilla'). No<br />

obstante hay muchos hombres que usan los<br />

tirentes, o 'tirantes'.» [EVA: 89]<br />

«La pren<strong>da</strong> más importante son os pantalõis<br />

('pantalones'), quizá antiguamente llamados<br />

calzõis (...) que se sujetan a la cintura con un<br />

cincho o cinto (a cincha es una tira larga de<br />

cuero para las caballerías), el cual abrocha por<br />

medio de una fibela o fibeleta ('hebilla'). No<br />

obstante hay muchos hombres que usan los<br />

tirentes, o 'tirantes'.» [EVA: 89]<br />

62 cintura s f [1EA.2CF.3C]<br />

Fita de tea cuxos extremos <strong>da</strong>n unha volta á<br />

cintura en sentidos opostos xuntándose nun<br />

dobre lazo frontal.<br />

237 cirolas s f<br />

pl [1VA.2PR.3TM.4TMI.5S] [1VX.2H]<br />

[1VA.2PR.3IN] [1VA.2PR.3EX]<br />

Especie de calzón amplo de roupa interior<br />

masculina xer. feito de lenzo de cor branca que<br />

cobre <strong>da</strong> cintura até aprox. o xeonllo, vestido por<br />

debaixo do calzón ou do pantalón. [TRG: 40]<br />

[TRG: 19] [TRG: 19] [TRG: 45]<br />

«Co liño (estopa, lenzo, fío) e tamén no algodón<br />

confeccionaban sabos, sabas e roupa interior,<br />

como camisas de home e de muller, cirolas,<br />

xustillos...» [VGE: 10]<br />

«Nas pernas [levaban] as cirolas, xeralmente<br />

longas ata os pés ata<strong>da</strong>s con cinta, que se<br />

podían ver entre o calzón e as polainas. Outras<br />

veces eran algo máis curtas e caían por riba <strong>da</strong>s<br />

polainas.» [VGE: 12]<br />

«Os restos <strong>da</strong> espadela, tomentos, eran denates<br />

aproveitados pra faguer despóis de fiados<br />

etecidos, un xénero duro e áspero que se<br />

empregaba prás faldras <strong>da</strong>s camisas <strong>da</strong>s<br />

mulleres e as cirolas dos homes, máila súa<br />

baixa cali<strong>da</strong>de fixo que fosen abandoados.» [O:<br />

235]<br />

«O calzón pasaba un pouco dos xoenllos e tiña<br />

as parte laterás inferiores abertas, deixando saír<br />

86<br />

as cirolas ou calzurras, feitas de lenzo de liño.»<br />

[O: 281]<br />

«En el folio 41 "representa un paisano debajo de<br />

un árbol al parecer recién po<strong>da</strong>do, con el típico<br />

traje labrego de diario; chaleco por encima de la<br />

chaqueta; calzón; cirolas por debajo; medias<br />

blancas de lana y zapato bajo. El color de la<br />

chaqueta y calzón es pardo, lo mismo que la<br />

monteira. Debajo del brazo una chaqueta. En la<br />

espal<strong>da</strong> un morral de redecilla."» [TG: 27]<br />

«El de la zanfoña, hombre fuerte y barbudo,<br />

viste chaqueta, doble chaleco, calzón, cirolas,<br />

polainas y zapatos. El sombrero es redondo y<br />

sobre sus hombros, abrochado por el cuello, un<br />

grueso capote.» [TG: 27]<br />

«El gaitero, segundo personaje de la escena,<br />

luce en la cabeza repinica<strong>da</strong> monteira con la<br />

punta de candil hacia delante. Compone su<br />

<strong>vestimenta</strong>: chaqueta, chaleco, calzón, cirolas,<br />

polainas y zapatos.» [TG: 27]<br />

Nota: Pode ser us. como peza exterior, xer. de<br />

estopa e, de feito, algúns autores diferencian<br />

entre os calzoncillos (de roupa interior) e as<br />

cirolas (peza exterior). En Galiza perviviron máis<br />

que noutras partes <strong>da</strong> Península.<br />

266 cofia s f<br />

Denominación rexional do lenzo de tres puntas<br />

us. en Lugo central. [TRG: 43]<br />

122 cofia s f [1VA.2PT] [1VX.2M]<br />

Touca branca de liño moi fino, batista, tule<br />

bor<strong>da</strong>do ou encaixe branco de forma rectangular<br />

suxeita por un fío de liño unha fita de se<strong>da</strong> ou un<br />

lazo de amplas caí<strong>da</strong>s por detrás con que, nas<br />

ocasións de festa, as mulleres cubrían a cabeza<br />

e a adornaban, quer recollendo o cabelo quer<br />

enfiando por ela a trenza e deixándoa caer<br />

polas costas. [TtG: 42] [TRG: 14]<br />

«A muller na cabeza, por riba <strong>da</strong>s trenzas, casi<br />

sempre se cubría ou ben coa cofia --peza moi<br />

nosa que nembargantes se perdeu entre<br />

mediados e finais do x. XIX-- ou co pano de<br />

cabeza de la floreado ou de se<strong>da</strong> para o día de<br />

máis gar<strong>da</strong>.» [VGE: 11]<br />

«A cabeza cobríase coa cofia, de liño ou<br />

encaixe, cingui<strong>da</strong> por meio dunha fita de se<strong>da</strong><br />

de cór viva. A cofia deixou de se usar moi axiña<br />

pra sere sustitui<strong>da</strong> polo pano. Atado á cintura ía<br />

un pequeno mandil de se<strong>da</strong> negra con encaixes<br />

e bor<strong>da</strong>dos <strong>da</strong>rredor; chámase tamén sabenlo.»<br />

[O: 276]<br />

«Lucen los colores de sayas y pañuelos, las<br />

vistosas cofias, las dos trenzas del pelo de una<br />

joven, las calzas del niño y de los hombres,<br />

ampulosas como las que observó en su día<br />

Cano y Olmedilla, las zuecas, algunas<br />

puntiagu<strong>da</strong>s, un singular conjunto en donde se<br />

puede estudiar el mejor capítulo de la historia<br />

del traje en Galicia.» [TG: 26]<br />

«En otro folio, el 57, representa un niño<br />

vareando un frutal, debajo un labriego con<br />

vestido igual al anterior y una aldeana de cofia<br />

hilando en una rueca.» [TG: 27]

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!