Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...
Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...
Dicionario terminolóxico da vestimenta tradicional galega e ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Proxecto de fin de licenciatura<br />
Manuel Souto Pico - Universi<strong>da</strong>de de Vigo, 2003<br />
Gorro baixo con corte de viseira e semellante á<br />
pucha de la negra abatana<strong>da</strong> e non teci<strong>da</strong>, o cal<br />
permite obter a forma <strong>da</strong> copa sen necesi<strong>da</strong>de<br />
de costuras, que ten na parte frontal un corte en<br />
redondo que forma a visera. A parte de atrás vai<br />
vira<strong>da</strong> para arriba suxeitándose con dúas puntas<br />
ata<strong>da</strong>s sobre a viseira cunha fita de algodón moi<br />
satina<strong>da</strong>.<br />
cfr. pucha<br />
342 cinto s m [1EA.2CF.3C]<br />
Peza coa que se cinxe o pantalón á cintura,<br />
composto dunha fibela xer. metálica e unha tira<br />
de coiro. [TRG: 54]<br />
var. cincho<br />
«La pren<strong>da</strong> más importante son os pantalõis<br />
('pantalones'), quizá antiguamente llamados<br />
calzõis (...) que se sujetan a la cintura con un<br />
cincho o cinto (a cincha es una tira larga de<br />
cuero para las caballerías), el cual abrocha por<br />
medio de una fibela o fibeleta ('hebilla'). No<br />
obstante hay muchos hombres que usan los<br />
tirentes, o 'tirantes'.» [EVA: 89]<br />
«La pren<strong>da</strong> más importante son os pantalõis<br />
('pantalones'), quizá antiguamente llamados<br />
calzõis (...) que se sujetan a la cintura con un<br />
cincho o cinto (a cincha es una tira larga de<br />
cuero para las caballerías), el cual abrocha por<br />
medio de una fibela o fibeleta ('hebilla'). No<br />
obstante hay muchos hombres que usan los<br />
tirentes, o 'tirantes'.» [EVA: 89]<br />
62 cintura s f [1EA.2CF.3C]<br />
Fita de tea cuxos extremos <strong>da</strong>n unha volta á<br />
cintura en sentidos opostos xuntándose nun<br />
dobre lazo frontal.<br />
237 cirolas s f<br />
pl [1VA.2PR.3TM.4TMI.5S] [1VX.2H]<br />
[1VA.2PR.3IN] [1VA.2PR.3EX]<br />
Especie de calzón amplo de roupa interior<br />
masculina xer. feito de lenzo de cor branca que<br />
cobre <strong>da</strong> cintura até aprox. o xeonllo, vestido por<br />
debaixo do calzón ou do pantalón. [TRG: 40]<br />
[TRG: 19] [TRG: 19] [TRG: 45]<br />
«Co liño (estopa, lenzo, fío) e tamén no algodón<br />
confeccionaban sabos, sabas e roupa interior,<br />
como camisas de home e de muller, cirolas,<br />
xustillos...» [VGE: 10]<br />
«Nas pernas [levaban] as cirolas, xeralmente<br />
longas ata os pés ata<strong>da</strong>s con cinta, que se<br />
podían ver entre o calzón e as polainas. Outras<br />
veces eran algo máis curtas e caían por riba <strong>da</strong>s<br />
polainas.» [VGE: 12]<br />
«Os restos <strong>da</strong> espadela, tomentos, eran denates<br />
aproveitados pra faguer despóis de fiados<br />
etecidos, un xénero duro e áspero que se<br />
empregaba prás faldras <strong>da</strong>s camisas <strong>da</strong>s<br />
mulleres e as cirolas dos homes, máila súa<br />
baixa cali<strong>da</strong>de fixo que fosen abandoados.» [O:<br />
235]<br />
«O calzón pasaba un pouco dos xoenllos e tiña<br />
as parte laterás inferiores abertas, deixando saír<br />
86<br />
as cirolas ou calzurras, feitas de lenzo de liño.»<br />
[O: 281]<br />
«En el folio 41 "representa un paisano debajo de<br />
un árbol al parecer recién po<strong>da</strong>do, con el típico<br />
traje labrego de diario; chaleco por encima de la<br />
chaqueta; calzón; cirolas por debajo; medias<br />
blancas de lana y zapato bajo. El color de la<br />
chaqueta y calzón es pardo, lo mismo que la<br />
monteira. Debajo del brazo una chaqueta. En la<br />
espal<strong>da</strong> un morral de redecilla."» [TG: 27]<br />
«El de la zanfoña, hombre fuerte y barbudo,<br />
viste chaqueta, doble chaleco, calzón, cirolas,<br />
polainas y zapatos. El sombrero es redondo y<br />
sobre sus hombros, abrochado por el cuello, un<br />
grueso capote.» [TG: 27]<br />
«El gaitero, segundo personaje de la escena,<br />
luce en la cabeza repinica<strong>da</strong> monteira con la<br />
punta de candil hacia delante. Compone su<br />
<strong>vestimenta</strong>: chaqueta, chaleco, calzón, cirolas,<br />
polainas y zapatos.» [TG: 27]<br />
Nota: Pode ser us. como peza exterior, xer. de<br />
estopa e, de feito, algúns autores diferencian<br />
entre os calzoncillos (de roupa interior) e as<br />
cirolas (peza exterior). En Galiza perviviron máis<br />
que noutras partes <strong>da</strong> Península.<br />
266 cofia s f<br />
Denominación rexional do lenzo de tres puntas<br />
us. en Lugo central. [TRG: 43]<br />
122 cofia s f [1VA.2PT] [1VX.2M]<br />
Touca branca de liño moi fino, batista, tule<br />
bor<strong>da</strong>do ou encaixe branco de forma rectangular<br />
suxeita por un fío de liño unha fita de se<strong>da</strong> ou un<br />
lazo de amplas caí<strong>da</strong>s por detrás con que, nas<br />
ocasións de festa, as mulleres cubrían a cabeza<br />
e a adornaban, quer recollendo o cabelo quer<br />
enfiando por ela a trenza e deixándoa caer<br />
polas costas. [TtG: 42] [TRG: 14]<br />
«A muller na cabeza, por riba <strong>da</strong>s trenzas, casi<br />
sempre se cubría ou ben coa cofia --peza moi<br />
nosa que nembargantes se perdeu entre<br />
mediados e finais do x. XIX-- ou co pano de<br />
cabeza de la floreado ou de se<strong>da</strong> para o día de<br />
máis gar<strong>da</strong>.» [VGE: 11]<br />
«A cabeza cobríase coa cofia, de liño ou<br />
encaixe, cingui<strong>da</strong> por meio dunha fita de se<strong>da</strong><br />
de cór viva. A cofia deixou de se usar moi axiña<br />
pra sere sustitui<strong>da</strong> polo pano. Atado á cintura ía<br />
un pequeno mandil de se<strong>da</strong> negra con encaixes<br />
e bor<strong>da</strong>dos <strong>da</strong>rredor; chámase tamén sabenlo.»<br />
[O: 276]<br />
«Lucen los colores de sayas y pañuelos, las<br />
vistosas cofias, las dos trenzas del pelo de una<br />
joven, las calzas del niño y de los hombres,<br />
ampulosas como las que observó en su día<br />
Cano y Olmedilla, las zuecas, algunas<br />
puntiagu<strong>da</strong>s, un singular conjunto en donde se<br />
puede estudiar el mejor capítulo de la historia<br />
del traje en Galicia.» [TG: 26]<br />
«En otro folio, el 57, representa un niño<br />
vareando un frutal, debajo un labriego con<br />
vestido igual al anterior y una aldeana de cofia<br />
hilando en una rueca.» [TG: 27]