Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

María Álvarez de la Granja. Lenguaje figurado y motivación. Una perspectiva desde la fraseologíafigurado, aínda que existente noutras unidades léxicas illadas, no caso da fraseoloxíaconvértese nun trazo distintivo. Mecanismos como a metáfora, a metonimia, asinécdoque, a comparación e outros similares actúan como vehículo dunha relaciónsemántica motivada entre un significado literal e un significado figurado derivado.Todas estas cuestións son debatidas con detalle nas tres achegas arriba mencionadas:estudo histórico do concepto de motivación, análise dos mecanismos figurativos, ocarácter gradual da motivación (entre un significado literal, un significado figuradomotivado e un significado idiomático impredicible ou desmotivado), o que deriva naimportancia da análise etimolóxica para poder comprender o proceso motivadororixinal a través da evolución histórica da frase, moitas veces envolto nun recorrentemecanismo de motivación-desmotivación-remotivación 1 , o carácter universal dosmecanismos (metáforas universais) convivindo con outras propias de cada cultura elingua etc.Os traballos inmediatamente seguintes céntranse na análise de casos máis concretos,aplicacións particulares, que desenvolven as ideas arriba mencionadas.Mario García-Page (“Los animales verdaderos y falsos de la fraseología”, pp. 69-80)detense na análise dos zoomorfismos (locucións que conteñen substantivos quedesignan animais). Cada cultura asocia determinados animais con certos valores oucaracterísticas. Aínda que estuda estas locucións desde perspectivas variadas, céntrasenos casos de motivación apuntada (burro, touro), pero sobre todo nos casos de falsamotivación; é dicir, casos nos que baixo a aparencia dun apelativo de animal, porhomonimia ou polisemia en realidade o estudo etimolóxico mostra a existencia doutrarealidade totalmente allea (mandar a freír monas ‘roscas con ovos’, hablar por boca deganso ‘antigamente pedagogo’) . Aínda que infrecuentes, tamén analiza algúns casosde desmotivación (como en andar a la caza de gangas ‘aves columbiformes parecidasás rulas’).Vilmos Bárdosi (“Les figés du français: héritage classique et renouvellement”, pp. 81-96) presenta un traballo organizado en torno a varios puntos de interese, aínda que aperspectiva dominante é a diacrónica: formación, permanencia, renovación dasunidades fraseolóxicas. Observa así como os fraseoloxismos con frecuencia sonauténticos fósiles lingüísticos nos que a fixación permite a conservación de unidadesléxicas desaparecidas practicamente da lingua actual (neste caso o francés), comosucede, por exemplo, con avoir maille à partir avec quelqu’un ‘ter un conflito conalguén’. En todo caso, as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías(especialmente internet) permítenlle constatar que este material arcaico en calqueramomento se pode actualizar adquirindo novos valores (relativos a conflitos coaadministración ou coas empresas na expresión que nos ocupa). Internet ofréceseigualmente como un poderoso instrumento para rexistrar a evolución doutras unidadesque presenta e, incluso, para detectar a creación de novos frasemas antes de que os1 Álvarez de la Granja menciona algúns casos de remotivación. Engadimos estar de caspa caída, polacelebridade do seu autor e a difusión conseguinte.268Cadernos de Fraseoloxía Galega, 10, 2008, 267-307