Doktora Tezi - Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü

Çizelge 5.12 Tüketici algılamaları anketi korelasyon matrisi (devam)FAKTÖR 4: Bütçe Sınırlaması FaktörüGıda ürünleri satın alırken istediğimiz kadar paraharcayabiliyoruz.Satın aldığım gıda ürünlerinin organik olmasınadikkat ediyorum.Korelasyon Matrisi1 2 3SpesifikVaryans1 0,365* -0,239* 0,1860,365* 1 -0,157* 0,709Gıda harcaması için yeterli bir bütçem yok -0,239* -0,157* 1 0,829Sağlık riski algılaması faktörünü incelediğimizde sadece ilk değişkenin (son zamanlarda belirligıdaların üretiminin insan sağlığı üzerindeki etkileri konusunda açıklanan bilgilere bağlı olaraktüketim alışkanlıklarım değişti) diğer değişkenlerle çok düşük korelasyon ilişkisi içerisindebulunduğunu, diğer değişkenler arasında ise yüksek korelasyon ilişkisinin bulunduğu görülebilir.Spesifik varyans yüzdesine bakıldığında, söz konusu değişkenin toplam varyansının % 97,6’sınınspesifik varyans olduğu, sadece % 2,4’ünün ortak faktörler tarafından açıklandığı görülmektedir. Busebepten bu değişkenin sağlık riski algılaması faktörü içerisinde özel bir durumu olduğu dikkatealınmalıdır.İkinci faktör olan etiket bilgileri farkındalığı faktörü içerisinde de bir değişkenin (sağlık risklerihakkında düşünmektense, hayatın tadını çıkarmaya çalışıyorum) spesifik varyansının (% 84,3) çokyüksek olduğu görülmektedir. Bu değişkenin anlam olarak da etiket bilgileri ile fazla bağlantısıbulunmamaktadır. Bu değişkenin aynı faktör içerisinde yer alan diğer değişkenlerle korelasyonilişkisinde dikkat çeken bir nokta bu değişkenin aynı faktör içerisinde yer alan üçüncü değişken (satınaldığım gıda ürünlerinin etiketlerindeki son kullanım tarihine dikkat ediyorum) arasındaki % 5düzeyinde anlamlı negatif, dördüncü değişken (yemeklik yağ ürünlerinin etiketlerindeki besin değeribilgileri yemeklik yağ seçimimi hiç etkilemez) arasında ise % 5 düzeyinde anlamlı pozitif korelasyonilişkisidir. Bu bulgular sağlık risklerine karşı hassas tüketicilerin etiket bilgilerine dikkat ettiğini ve bubilgileri yemeklik yağ seçiminde kullandığını göstermektedir.İkinci faktöre dahil olan değişkenlerin korelasyon ilişkilerini incelediğimizde önemli bulgu sondeğişken (yemeklik yağ ürünlerinin etiketlerindeki besin değeri bilgileri yemeklik yağ seçimimi hiçetkilemez) ile diğer iki değişken (değişken 1: gıda satın alırken, gıda ürününün üzerindeki kalitegüvence işaretine dikkat ediyorum || değişken 2: satın aldığım gıda ürünlerinin etiketlerindeki sonkullanım tarihine dikkat ediyorum) arasında % 5 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı negatifkorelasyon ilişkisidir. Bu bulgu etiket bilgileri farkındalığı yüksek olan tüketicilerin besin değeribilgilerini yemeklik yağ seçiminde kullandığını göstermektedir.Üçüncü faktör olan kendini koruma bilinci faktörüne dahil olan değişkenler arasında çok yüksekdüzeyde pozitif korelasyon ilişkisi bulunmaktadır. Sağlık risklerine karşı duyarlı olan tüketicilerkendilerini her hangi bir belirti söz konusu olmasa bile kendilerini duydukları ve bilinen sağlıkrisklerine karşı korumaya çalışmaktadır.Bütçe sınırlaması faktörü olarak isimlendirilen dördüncü faktör içerisindeki birinci değişken (gıdaürünleri satın alırken istediğimiz kadar para harcayabiliyoruz) ile üçüncü değişken (gıda harcamasıiçin yeterli bir bütçem yok) arasındaki % 5 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı negatif korelasyonilişkisi beklenen bir sonuçtur. Çünkü üçüncü değişken birinci değişkenin olumsuz şekilde ifadeedilmiş şeklidir. Diğer anlamlı bir sonuç ise ikinci değişkenin (satın aldığım gıda ürünlerinin organikolmasına dikkat ediyorum) birinci değişken ile % 5 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı pozitifkorelasyon ilişkisinin, üçüncü değişken ile % 5 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı negatifkorelasyon ilişkisinin bulunmasıdır. Bu sonuçlar katı bütçe sınırlaması olmayan tüketicilerin organikürünlere doğru yöneldiğini göstermektedir.89