Doktora Tezi - Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü

Çizelge 3.12 AHP kriter ikili karşılaştırmalar matrisiA. Orijinal İkili Karşılaştırmalar MatrisiFiyat Lezzet Besin değeri SağlıkFiyat 1 1/7 6 1/8Lezzet 7 1 7 1/4Besin değeri 1/6 1/7 1 1/8Sağlık 8 4 8 1Sütun Toplamı 97/6 37/7 22 3/2B. Dönüştürülmüş İkili Karşılaştırmalar MatrisiFiyat Lezzet Besin değeri Sağlık Ağırlıklar(Satır Ortalaması)Fiyat 6/97 * 1/37 3/11 1/12 0.1112Lezzet 42/97 7/37 7/22 1/6 0.2768Besin değeri 1/97 1/37 1/22 1/12 0.0415Sağlık 48/97 28/37 4/11 2/3 0.5705* Bu madde orijinal matristeki değerin (1) fiyat sütunu toplamına (97/6) bölünmesi ile elde edilmiştir.Çizelge 3.12’deki ikili karşılaştırmalar matrisi kriterlerin ağırlıklarının hesaplanması içingeliştirilmiştir. Kriter ağırlıkları her bir kriterin göreceli önemini ölçmeye yarar. Bu süreç üç aşamadanoluşmaktadır. İlk aşamada, sütun toplamları alınır. İkinci aşamada, her bir değer sütun toplamınabölünür. Son aşamada ise satır ortalamaları hesaplanarak, kriterlerin ağırlıkları bulunur. Tümağırlıkların toplamı 1’e eşittir.Çizelge 3.12’deki hesaplamalar kriterlerin önem sırasının sağlık kaygıları (ağırlık: 0.57), lezzet(ağırlık: 0.28), fiyat (ağırlık: 0.11) ve besin değeri (ağırlık: 0.04) olduğunu göstermiştir. Ağırlıklargöreceli önemi gösterdiği için sağlık kaygılarının lezzetten yaklaşık 2 kat (0.57/0.28), fiyattan yaklaşık5 kat (0.57/0.11), besin değerinden ise yaklaşık 14 kat (0.57/0.04) daha önemli bir kriter olduğu buörnekte söylenebilir. Bir sonraki aşamada ise tüm yemeklik yağ türleri her bir kritere göre ikili olarakkarşılaştırılmaktadır. Yukarıda, bahsedilen anket örneğinde sadece dört yemeklik yağ türü için yapılanbu karşılaştırmaların sonuçları Çizelge 3.13’de verilmiştir:36