Doktora Tezi - Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü

Çizelge 5.8 Gıda seçim anketi temel bileşenler analizi faktör yükleri (devam)FaktörYüküFaktör 7: Sağlık Faktörü 2Vitamin ve mineral içeriğinin fazla olması 0,99Sağlığa yararlı olması 0,72Faktör 8: Ruhsal Durum FaktörüBeni neşelendirmesi 1,02Beni uyanık tutması 0,55"Faktör 9: Etik Kaygı FaktörüKaynağının bilinen ülke olması 1,03Politik olarak onayladığım ülkelerden gelmesi 0,50Birinci faktör en fazla sayıda değişkeni içeren faktör olup dört adet gıdanın duyusal özellikleri (güzelkokması, güzel gözükmesi, hoş dokusunun ve güzel tadının olması) ifadelerini, iki adet gıdanınkolaylıkla bulunabilmesi (yaşadığım veya çalıştığım yere yakın mağazalardan alabilmem; dükkân vesüpermarketlerde rahatlıkla bulunabilmesi) ifadelerini ve üç adet aşinalık (tüketim alışkanlıklarıma /damak zevkime uygun olması; bana aşina olması; çocukken yediğim gıdaya benzemesi) ifadeleriniiçermektedir. Steptoe modelinde bu değişkenler 3 farklı faktörün (duyusal çekicilik, kolaylık veaşinalık) içerisinde bulunmaktadır.İkinci faktör ise kendi içerisinde sağlık ve kilo kontrolü ifadelerini bulundurmaktadır 5 . Düşük yağlılıkderecesi ile ilgili olan ifadenin bu faktörün içerisinde bulunmaması farklı bir faktörün içerisindebulunması Türk tüketicilerinin düşük yağ tüketimi, kilo kontrolü ve sağlık arasındaki ilişkinin fazlabilincinde olmadığını göstermektedir. Bu durum daha önce İngiliz tüketicileri için Steptoe vd. (1995),Uruguay tüketicileri için ise Ares ve Gambaro (2007) tarafından gösterilmiştir. Diğer faktörlergöreceli olarak daha küçük kapsamlı faktörler olup, kolaylık, doğal içerik, fiyat, sağlık, ruhsal durumve etik kaygı boyutlarını kapsamaktadır.5.3 Tüketici AlgılamalarıTüketici algılamaları anketi tüketicilerin gıda ürünleri satın alma sürecinde etkili olan faktörleriölçmek için geliştirilmiştir. Tüketici algılamaları anketi için yaptığımız uygulamanın özet tanımlayıcıistatistikleri Çizelge 5.9’da, ayrıntılı tanımlayıcı istatistikler ise Çizelge 5.10’da verilmiştir.5 Faktör analizi sonucunda ortaya çıkan faktörlerin isimlendirilmesi faktör yüklerine göre yapılmaktadır. Dahayüksek faktör yüklerine sahip olan değişkenler daha önemli olarak kabul edilmekte ve faktörü temsil eden isminseçilmesinde daha ağırlıklı etkiye sahip olmaktadır. Faktör isimleri faktör analizi yapan bilgisayar programıtarafından verilmediği için araştırmacı tarafından faktörün kapsadığı değişkenlerin göreceli önemine göreverilmektedir. 6. faktör olan sağlık faktörü 1’de faktör yükü en fazla olan değişkenlerin tümü sağlıkla ilgiliolduğu için sağlık faktörü olarak isimlendirilmiştir.77