1101_PP 13_2014 Internet popr

Znaczenie I wojny światowej w Rosji
Powstały na gruzach carskiej Rosji ZSRR nie dorównywał swoją potęgą
innym mocarstwom. Także w sensie formalnym aż do wstąpienia w 1934 r.
do Ligi Narodów pozostawał na peryferiach ówczesnej polityki międzynarodowej.
To mogło zrodzić u Stalina, podobnie jak w Republice Weimarskiej,
chęć zrewidowania porządku wersalskiego. W rezultacie okres dwudziestolecia
międzywojennego był tylko swoistym rozejmem między potęgami świata liberalnego
oraz krzepnącymi totalitaryzmami – faszystowskim i komunistycznym
[Carr E.H. 2001].
4. Paralele i analogie
Mijające stulecie obfitowało w liczne kryzysy i konflikty, w tym największą
z wojen w dziejach świata. Nie brakowało także okresów dłuższego spokoju,
opartego na „pokoju zbrojnym”. Obecnie mamy do czynienia z fazą kryzysową
w stosunkach międzynarodowych, kiedy następuje pewna rekonfiguracja sceny
mocarstwowej [Acharya A. 2014]. Dominacja Zachodu, zwłaszcza Europy
i Stanów Zjednoczonych, ulega erozji, zaś nowe potęgi, przede wszystkim Chiny
i Rosja upominają się o swój udział w zarządzaniu sprawami światowymi
[Reich S., Lebow R.N. 2014]. Wyłania się globalny kapitalizm wielobiegunowy,
bez naczelnego hegemona [Foster J. B. 2014]. Nie brakuje przy tym apokaliptycznych
wizji przyszłości, których elementem jest manipulacja świadomością
społeczną, militaryzacja myślenia i bellizacja postaw politycznych (rośnie rola
sztabów generalnych, lobbies wojskowo-przemysłowych, resorty siłowe przejmują
rolę kreatorów polityki zagranicznej, następuje spadek roli ministerstw
spraw zagranicznych i dyplomacji). Eskalacja zbrojeń staje się znów panaceum
na rozwiązywanie najważniejszych problemów egzystencjalnych. Zachód nie
jest tu niestety bez winy, przypisując sobie role misyjne i wyzwolicielskie,
a obwiniając Rosję o ekspansjonizm i rewizję dotychczasowego ładu zapomina
o swoich interwencjach, misjach czy operacjach, które często prowadzą do
sytuacji kryzysowych i są sprzeczne z prawem międzynarodowym. Irak jest jaskrawym
przejawem tej postawy. Obiektywizm nakazuje zastanowienie się nad
źródłami istniejącego zamętu po każdej ze stron [James H. 2014, s. 37-57].
ludzi). Pod broń zaciągnięto 12 mln ludzi (najwięcej wśród wszystkich państw biorących udział
w wojnie), co stanowiło 7,6% ogółu ludności. Zginęło 1 811 000 żołnierzy, a to oznaczało 15,1%
stanu armii. Pośród cywilów straty wyniosły około 1,5 mln ludzi. W przypadku Rosji liczby te
potęguje tragiczna statystyka z czasów wojny domowej. Szacuje się, że śmierć poniosło prawie
15 mln ludzi, w tym około 1,5 mln żołnierzy [Effect...]. Ogółem wojna pochłonęła ponad 9 mln
żołnierzy i ponad 5 mln ludności cywilnej z 28 państw. Koszty bezpośrednie szacowano na
186 mld dolarów (oprócz tego koszty pośrednie wyniosły 151 mld dolarów) [Global effect...].
IZ Policy Papers • 13(I) • www.iz.poznan.pl 105