You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Pamięć o I wojnie światowej we Francji<br />
i osierocone dzieci. Miliony żołnierzy odniosło rany i zostało inwalidami. Wojna<br />
ta pozostawiła trwały ślad w świadomości Francuzów. Nie bez powodu nazwali<br />
ją Wielką Wojną. Jean-Baptiste Duroselle, francuski historyk i badacz stosunków<br />
międzynarodowych, w 1994 r. pisał: „Tak, dla Francuzów to rzeczywiście<br />
była ich wojna” [Duroselle J.-B. 2006, s. 5].<br />
2. Pamięć o Wielkiej Wojnie<br />
Tradycja rocznicowych obchodów związanych z I wojną światową jest we<br />
Francji niezwykle silna. Na pierwszy plan zdecydowanie wysuwają się obchody<br />
związane z 11 listopada, które swą rangą porównywalne są z obchodami<br />
święta 14 lipca. Należy jednak podkreślić, że od samego początku obchodom<br />
11 listopada towarzyszyły duże emocje polityczne. Wydawać by się mogło, że po<br />
tak traumatycznym przeżyciu, jakim była I wojna światowa, pamięć o niej i jej<br />
ofiarach powinna łączyć, a nie dzielić. Tymczasem trzeba było aż czterech lat<br />
niekiedy ostrej debaty, zanim dzień 11 listopada zaczęto obchodzić jako święto<br />
narodowe po raz pierwszy w 1922 r. Ówczesny prezydent Francji Alexandre<br />
Millerand ogłosił, że tego dnia czcić się będzie pamięć „zwycięstwa i pokoju”.<br />
W latach dwudziestych Francuzi wspominali wojnę 1914-1918 z dumą.<br />
W tym czasie weterani wojenni stanowili zdecydowaną większość dorosłych<br />
mężczyzn. Podczas obchodów rocznicowych z jednej strony świętowano zwycięstwo<br />
nad Niemcami jako rewanż za przegraną w wojnie z lat 1870-1871,<br />
z drugiej strony oddawano hołd poległym – morts pour la Patrie [Barcellini<br />
S. 2008, s. 209] 3 . Ten swoisty kult poległych w Wielkiej Wojnie zaowocował<br />
odsłonięciem 36 tys. pomników. Większość z nich upamiętniała francuskie<br />
zwycięstwo nad Niemcami, ale były też i takie, które niosły pacyfistyczne przesłanie.<br />
Pomniki te znalazły się praktycznie w każdej francuskiej miejscowości.<br />
Ich powstawaniu towarzyszył ogromny zapał. W latach 1919-1922 odsłaniano<br />
średnio trzy pomniki dziennie. Po dziś dzień pozostają one ważnym świadectwem<br />
epoki, miejscem pamięci o lokalnych bohaterach.<br />
Z pamięcią o Wielkiej Wojnie związana jest również tradycja czczenia<br />
pamięci Nieznanego Żołnierza. Pierwszy grób Nieznanego Żołnierza powstał<br />
we Francji w 1920 r. Miał on upamiętnić żałobę po 300 tys. francuskich żołnierzy,<br />
którzy nie mieli swojego miejsca pochówku, oraz podkreślić znaczenie<br />
anonimowego poświęcenia prostego żołnierza z okopów.<br />
3<br />
W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. coraz częściej zaczęły pojawiać się prośby<br />
o oficjalne uwzględnienie i uznanie tych, którzy polegli lub zostali poszkodowani z powodu<br />
Ojczyzny (morts à cause de la Patrie).<br />
IZ Policy Papers • <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl 47
Change language