You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dariusz Wybranowski<br />
te, ujawnione przez prasę serbską na początku <strong>2014</strong> r., miał <strong>popr</strong>zeć nawet sam<br />
rząd [Srbija podiže...]. Spór o osobę Gavrilo Principa i rolę Serbii w genezie wybuchu<br />
Wielkiej Wojny jest zatem nadal sprawą bardzo, jak się okazuje, aktualną<br />
i wciąż budzi emocje – od chęci uczynienia serbskiego zamachowca bohaterem,<br />
po uznawanie go bałkańskim protoplastą Osamy bin Ladena [„Je li Gavrilo...;<br />
Simić P., Da li Srbija...] 3 . W niektórych przypadkach kwestię zamachu w Sarajewie<br />
i ludzi z nim związanych podejmują też niektórzy badacze zachodni, przykładem<br />
może być w tej mierze David MacKenzie, który napisał biografię płk. Dragutina<br />
Dmitrijevicia „Apisa”, wywodzącego się z serbskich służb, a oskarżanego o inspirację<br />
wspomnianych wydarzeń. Książka jest także doskonałym obrazem sytuacji<br />
w ówczesnym Królestwie Serbii i na dworze Karađorđeviciów, a także w regionie<br />
Bałkanów [Biografija...]. Na przestrzeni ostatnich kilku lat problem Wielkiej<br />
Wojny i udziału w niej Serbii zaistniał też dzięki bardzo modnemu w historiografii<br />
światowej i w obecnie bardzo politycznie <strong>popr</strong>awnych mediach trendowi<br />
„badania kwestii kobiet” czy „udziału kobiet w…”. Tu przykładem może być<br />
m.in. dość obszerny artykuł dotyczący dwóch bohaterek – Milunki Savić, Serbki<br />
będącej kobietą-żołnierzem, i ochotniczki amerykańskiej Flory Sands, który miał<br />
również za zadanie przywrócić pamięć o nich [Srpske amazonke..., 2012].<br />
Wspomniana konferencja sarajewska była dla obecnych tam przedstawicieli<br />
nauki i historiografii serbskiej częścią trwającej obecnie według nich „bitwy<br />
o pamięć”, a zwłaszcza walki z pojawiającymi się „próbami zrzucania odpowiedzialności<br />
za wybuch wojny na Serbię i Rosję” czy „próbami szkalowania<br />
Republiki Serbskiej”. Kilka dni później wywiadu w tej sprawie udzielił redaktorce<br />
popularnego czasopisma „Glas Srpske” („Głos Serbski”) Svjetlanie Tadić, prof.<br />
Dušan Bataković, znany historyk i dyrektor Instytutu Bałkanistyki Serbskiej Akademii<br />
Nauk i Umiejętności (SANU) w Belgradzie [Bataković D.T., Krenuće...].<br />
Rzeczony historyk mówił m.in. o „fałszowaniu dokumentów” w celu zrzucenia<br />
odpowiedzialności na Serbów i Rosjan czy szukaniu na siłę analogii „między<br />
Serbią Slobodana Miloševicia a Serbią króla Piotra” lub „pomiędzy Sarajewem<br />
1914 roku a Srebrenicą u schyłku minionego stulecia”. D. Bataković wspomniał<br />
o „wybitnych historykach z Paryża, Oksfordu, Wiednia i Moskwy, którzy świadomie<br />
lub nieświadomie „są rewizjonistami” albo „tworzą niekiedy szkodliwe mity<br />
o przyczynach wybuchu Wielkiej Wojny”. Natomiast „serbskiej bitwie o pamięć”<br />
służy m.in. edycja tekstów źródłowych, publikowanych przez SANU pod redakcją<br />
akademika Dragoljuba Živojinovicia w dwóch językach – serbskim i angielskim<br />
dla czytelnika zachodniego. Tenże zbiór dotyczy dokumentów związanych<br />
3<br />
Na temat sporu o „serbską odpowiedzialność” wypowiedział się także m.in. prof. Ch. Clark<br />
w wywiadzie udzielonym stacji Deutsche Welle [Christopher Clark: Nišam...].<br />
126<br />
IZ Policy Papers • nr <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl
Change language