Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I.<br />
Zbigniew Mazur<br />
Niemcy – początki sporu<br />
o winę za I wojnę światową<br />
Streszczenie: W pamięci zbiorowej krajów europejskich i pozaeuropejskich Wielka<br />
Wojna 1914-1918 zawsze zajmowała bardzo zróżnicowane miejsce, od niezwykle<br />
eksponowanego do prawie marginalnego. Niemcy stanowią przypadek szczególnie<br />
interesujący. Po pierwsze, ze względu na dwie kolejne nieudane próby ustanowienia<br />
hegemonii na kontynencie europejskim, z których każda doprowadziła do gruntownego<br />
przeorania istniejącego wcześniej porządku międzynarodowego. Po drugie, ze względu na<br />
trwałe zaistnienie dwoma wojnami światowymi w pamięci innych narodów, i to raczej<br />
zaistnienie negatywne. W rezultacie, po trzecie, Niemcy musieli zmierzyć się zarówno<br />
z własną odpowiedzialnością za spowodowanie dwóch kataklizmów wojennych, jak<br />
i naciskiem odium winy ze strony opinii międzynarodowej.<br />
W pamięci zbiorowej krajów europejskich i pozaeuropejskich Wielka<br />
Wojna 1914-1918 zawsze zajmowała bardzo zróżnicowane miejsce, od niezwykle<br />
eksponowanego do prawie marginalnego. We Francji, Wielkiej Brytanii<br />
i Belgii funkcjonowała jako najważniejsze wydarzenie minionego stulecia,<br />
w Związku Sowieckim została przesłonięta rewolucją październikową i drugą<br />
wojną światową, i dopiero obecnie w Rosji powoli odnajduje należne miejsce.<br />
W państwach nowo powstałych po pierwszej wojnie światowej ze zrozumiałych<br />
względów pamięć o początku i przebiegu wojny ustępowała miejsca pamięci<br />
o jej zakończeniu, które owocowało niepodległym bytem państwowym. W dodatku,<br />
na pamięć o pierwszej wojnie światowej w rozmaity sposób nakładała się<br />
pamięć o drugiej, również bardzo zróżnicowana. Niemcy stanowią przypadek<br />
szczególnie interesujący. Po pierwsze, ze względu na dwie kolejne nieudane<br />
próby ustanowienia hegemonii na kontynencie europejskim, z których każda<br />
doprowadziła do gruntownego przeorania istniejącego wcześniej porządku<br />
międzynarodowego. Po drugie, ze względu na trwałe zaistnienie dwoma wojnami<br />
światowymi w pamięci innych narodów, i to raczej zaistnienie negatywne.<br />
W rezultacie, po trzecie, Niemcy musieli zmierzyć się zarówno z własną<br />
odpowiedzialnością za spowodowanie dwóch kataklizmów wojennych, jak<br />
i naciskiem odium winy ze strony opinii międzynarodowej (pojęcie winy nie<br />
ma większego sensu w dociekaniach naukowych, ale stanowi ważną kategorię<br />
w opisie zbiorowej pamięci o obu wojnach światowych). W przypadku drugiej<br />
IZ Policy Papers • <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl 9
Change language