Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Stanisław Bieleń<br />
Znaczenie I wojny<br />
światowej w Rosji<br />
Streszczenie: W Rosji problematyka I wojny światowej uległa mitologizacji i zapomnieniu.<br />
Obecnie trwa tam swoista reanimacja pamięci historycznej. Patrząc z pozycji<br />
Imperium Rosyjskiego, do wybuchu Wielkiej Wojny doprowadził splot różnych uwarunkowań,<br />
wobec których historycy są często bezradni. Przestrogi, jakie płyną z doświadczeń<br />
rosyjskich, sprowadzają się do jednej konstatacji: wojna w połączeniu z rewolucją, przy<br />
udziale wsparcia zewnętrznego, prowadzi nie tylko do rozpadu wielkiego mocarstwa, ale<br />
do nieobliczalnych następstw, których potem nikt nie jest w stanie kontrolować.<br />
1. Uwagi związane z przedmiotem badań<br />
100-lecie wybuchu I wojny światowej sprzyja snuciu rozmaitych refleksji<br />
nad kondycją natury ludzkiej, analogiami i paralelami historycznymi [Wolff-<br />
-Powęska <strong>2014</strong>]. Pozwala także rewidować stare wersje historii i tworzyć nową<br />
narrację historyczną, często na zapotrzebowanie bieżącej polityki. Obchody<br />
rocznicowe w <strong>2014</strong> r. mają silny kontekst polityczny, gdyż wobec eskalacji<br />
przemocy w Palestynie, Iraku, Syrii, Libii i na Ukrainie powraca pewien „wojenny<br />
magnetyzm”. Dopuszcza on <strong>popr</strong>zez propagandę wojenną i zbrojeniową<br />
sięganie do wojny jako „normalnego” instrumentu rozstrzygania sporów międzynarodowych,<br />
co kłóci się z poczuciem rozsądku i racjonalizmu.<br />
Problematyka I wojny światowej w odniesieniu do Rosji wymaga pewnych<br />
uwag wyjaśniających. W odróżnieniu od historii innych epok, mamy tam do<br />
czynienia z ogromną jej mitologizacją. Wiedza na temat ostatniego stulecia<br />
jest obciążona ideologią, co szczególnie było widoczne w historiografii radzieckiej.<br />
Rewolucje rosyjskie 1917 r. zatarły realne wymiary wojny. W odbiorze<br />
społecznym te wydarzenia zostały sprasowane w jeden epizod. Bolszewicy<br />
woleli przykryć hańbę pokoju z Niemcami sukcesem rewolucji. Wojna była<br />
dla nich jedynie „przyspieszaczem”, katalizatorem procesów rewolucyjnych,<br />
czyli w istocie demontażu wielkiego państwa. W efekcie dla Rosjan Wielka<br />
Wojna, zwana Drugą Wojną Ojczyźnianą 1 , stała się wojną zapomnianą, ofiarą<br />
zbiorowej amnezji i wielkiej manipulacji [Ekspert...]. Wedle stalinowskiej terminologii<br />
nazywano ją „imperialistyczną”, „hańbiącą”, „przegraną”, „niegodną<br />
pamięci”. Historia II wojny światowej, zwanej w ZSRR i Rosji Wielką Wojną<br />
1<br />
Obecnie w oficjalnej historiografii rosyjskiej przywraca się miano Wielkiej Wojnie jako Drugiej<br />
Wojną Ojczyźnianą. Pierwszą Wojna Ojczyźnianą było starcie z Napoleonem w 1812 r., zaś<br />
II wojna światowa zasługuje na miano Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 1941-1945 r.<br />
IZ Policy Papers • <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl 93
Change language