Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Dariusz Wybranowski<br />
miało stanowić około 28% ogólnej liczby ludności [Teodorović M., Stotinu<br />
godina...; Prvi svjetski...]. Do września 1915 r. zmobilizowano aż ponad 714 tys.<br />
żołnierzy, z czego w latach 1914-1918 zginęło ich 402 tys., co było olbrzymim<br />
ubytkiem wynoszącym około 57-60% męskiej populacji kraju [Szczepański<br />
W. <strong>2014</strong>, s. 218, przyp.1]. Tak więc ten niewielki, lecz zamieszkały przez dzielnych<br />
i walecznych ludzi kraj bałkański zapłacił bardzo wysoką cenę za sukces<br />
w kataklizmie dziejowym, zwanym I wojną światową lub Wielką Wojną.<br />
Nieco ponad 20 lat później, Serbów i całą Jugosławię czekała nowa hekatomba<br />
i zniszczenia znacznie gorsze od tych z lat 1914-1918. Bardzo wymowny był<br />
ostatnio także tytuł międzynarodowej konferencji naukowej, zorganizowanej<br />
w Belgradzie w końcu maja bieżącego roku: „Evropska tragedija 1914 i multipolarni<br />
svijet <strong>2014</strong> godine: Historijske pouke” („Europejska tragedia 1914<br />
i wielobiegunowy świat <strong>2014</strong> roku: Doświadczenie historyczne”), której gościem<br />
był m.in. premier I. Dačić [Dačić: Prvi svjetski...].<br />
O ile wśród mieszkańców większości krajów europejskich, w wyniku stopniowej<br />
amputacji pamięci historycznej na drodze nowych i postępowych czy<br />
„europejskich” reform edukacji, już pamięć o znacznie bliższej II wojnie ulega<br />
stopniowemu zatarciu, a wiedza staje się coraz bardziej ogólnikowa, o tyle do<br />
niedawna pamięć o Wielkiej Wojnie była jeszcze słabsza (także i w Polsce).<br />
Mijające ostatnio obchody jej 100-lecia i ogromna ilość książek, artykułów<br />
prasowych i innych publikacji, które znane są z <strong>Internet</strong>u (również i programów<br />
dokumentalnych), jakie pojawiły się w mediach, nieco odkurzyły ten krwawy<br />
i już trochę zapomniany konflikt. I mimo celowej niekiedy „polityki [nie]pamięci”,<br />
opacznie rozumianej politycznej <strong>popr</strong>awności czy „walki z nacjonalizmem”,<br />
lansowanej przez niektóre środowiska, zwłaszcza lewicowe, takie narody, jak<br />
Serbowie i Polacy, tj. mocno poszkodowane przez historię, cały czas winny dbać<br />
o swą pamięć i doświadczenie, bo wprawdzie „historia magistra vitae est”, lecz<br />
jednak to przesłanie jest dla tych, którzy chcą i mogą się uczyć, a droga do tego<br />
wiedzie wciąż zwłaszcza przez Pamięć i dbałość o nią.<br />
BibliografiA<br />
Andrićev Institut: Planovi za početak rata postojali <strong>13</strong> mjeseci prije sarajevskog atentata, „Glas<br />
Srpske”, http://www.glassrpske.com/plus/istorija/Andricev-institut-Planovi-za-pocetakrata-po...<br />
Arnautović M., Kamberović: Stručnom raspravom protiv politizacije Prvog svjetskog rata, http://<br />
www.slobodnaevropa.org/articleprintview/2542027.html/.<br />
Bataković D. T., Krenuće nova ofanziva za ukidanje Srpske, http://www.glasrpske.com/plus/<br />
intervju/ Dusan-Batakovic-Krenuce-nova-ofanziva...<br />
Biografija: Apis: Čovjek koji je izazvao Prvi svjetski rat, http://www.24sata.hr/lifestyle/biografijaapis-covjek-koji-je-izazvao-prvi-svjetski-rat.<br />
<strong>13</strong>0<br />
IZ Policy Papers • nr <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl
Change language