Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Tradycja chwały w Wielkiej Brytanii<br />
Uroczystości rocznicowe odbyły się też na cmentarzu Saint-Symphorien<br />
koło Mons w Belgii, gdzie w sierpniu 1914 r. brytyjski korpus ekspedycyjny<br />
stoczył pierwszą bitwę, powstrzymując przez jeden dzień przeważające siły<br />
niemieckie. Na cmentarzu znajdują się groby żołnierzy brytyjskich, w tym<br />
pochodzących z różnych krajów Imperium, oraz niemieckich. Spoczywa na nim<br />
szeregowy John Parr, poległy 21 sierpnia i uznawany za pierwszego brytyjskiego<br />
żołnierza, który zginął na polu walki w I wojnie światowej. Pochowano na nim<br />
także George’a Lawrence’a Price’a, żołnierza kanadyjskiego, który zginął od kuli<br />
niemieckiego snajpera dwie minuty przed wejściem w życie rozejmu 11listopada<br />
1918 r. o godzinie 11.00. Jest on uznawany za ostatniego żołnierza sił zbrojnych<br />
Brytyjskiego Imperium, jaki poległ na polach walki Wielkiej Wojny.<br />
Obchody zakończyło 4 sierpnia czuwanie w Opactwie Westminsterskim.<br />
Dokładnie o godzinie jedenastej wieczorem 100 lat po przystąpieniu Wielkiej<br />
Brytanii do wojny zgaszono wszystkie świece. Nawiązano w ten sposób do słów<br />
brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Edwarda Greya wypowiedzianych<br />
wieczorem 3 sierpnia 1914 r., ostatniego dnia pokoju w Wielkiej Brytanii:<br />
„Światła zgasną w całej Europie, nie zobaczymy ich znowu w czasie naszego<br />
życia”.<br />
Z punktu widzenia Brytyjczyków zainteresowanych pogłębianiem wiedzy<br />
o I wojnie światowej istotniejsze są jednak narzędzia, jakie nie tylko państwo<br />
zapewnia im w poszukiwaniu wiedzy o konflikcie, a także informacje<br />
o przodkach w nim walczących. Dużym ułatwienie są liczne strony internetowe<br />
o I wojnie światowej tworzone przez muzea, instytucje pozarządowe, media,<br />
w tym BBC 8 . Wielka Brytania ma też znakomite archiwum państwowe The<br />
National Archives w Kew oraz jego filie. Znacząca część archiwów wojskowych<br />
i politycznych z czasów I wojny światowej została zdigitalizowana i jest dostępna<br />
nie tylko dla zawodowych badaczy, ale także amatorów poznawania<br />
przeszłości, w tym poszukiwań genealogicznych 9 .<br />
Brytyjczykom, przynajmniej na razie, udało się umiejętnie powiązać obchody<br />
rocznicy początku wojny, którą wygrali, z refleksją nad ogromem strat<br />
ludzkich, jakie zresztą nie tylko oni ponieśli. Starają się także nadać zindywidualizowany<br />
charakter pamięci nad ofiarami wojny. Brytyjskie obchody<br />
rocznicy I wojny światowej są jednymi z największych w Europie, ale to nie<br />
tylko kwestia politycznych kalkulacji konserwatystów, ale przede wszystkim<br />
znaczenia Wielkiej Wojny dla Brytyjczyków.<br />
8<br />
Zob. stronę BBC [World... <strong>2014</strong>].<br />
9<br />
Zob. stronę brytyjskiego archiwum państwowego poświęconą I wojnie światowej [First...]..<br />
IZ Policy Papers • <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl 75
Change language