1101_PP 13_2014 Internet popr

Niemcy – początki sporu o winę za I wojnę światową
do samostanowienia. Nowy porządek miał powstać na zasadzie sprawiedliwości
obejmującej zarówno zwycięzców, jak i zwyciężonych, a jego gwarantem miała
być powszechna organizacja międzynarodowa (Liga Narodów). Hasła „a war
to end all wars” i „to make the world safe for democracy” budziły nadzieje na
przyszłość i działały na wyobraźnię mas ludzkich. Premier David Lloyd George
5 stycznia 1918 r. zapewniał, że celem nie jest zniszczenie państwa i narodu
niemieckiego, aczkolwiek zastrzegł, że zerwanie z tradycjami militaryzmu
ułatwiłoby zawarcie „demokratycznego pokoju” 3 . Prezydent Woodrow Wilson
w 1918 r. sprecyzował warunki przyszłego pokoju w kolejnych przemówieniach
(8 stycznia, 11 lutego, 19 kwietnia, 4 lipca, 27 września), coraz bardziej akcentując
różnice między niemieckim programem opartym na sile i dominacji
a programem opartym na sprawiedliwości i prawie, żeby w końcu oświadczyć,
iż nie może być mowy o kompromisie z mocarstwami, które liczą się tylko
z siłą i za nic mają sprawiedliwość 4 . Płk Edward House wysłał 11 listopada
1918 r. telegram do Wilsona: „Autocracy is dead. Long live democracy and its
immortal leader. In this great hour my heart goes out to you in pride, admiration
and love” 5 .
Prezydent Raymond Poincaré, który 18 stycznia 1919 r. otworzył konferencję
pokojową, podzielił strony konfliktu na państwa, które nie ponosiły
odpowiedzialności za wybuch wojny oraz państwa, które doprowadziły do
niej z pełną premedytacją, a więc tym samym na państwa kierujące się zasadą
sprawiedliwości oraz zasadą przemocy. Według niego ów podział był
czymś tak oczywistym, że nie wymagającym żadnego szczegółowego udokumentowania.
„Nie ma żadnej potrzeby dalszej informacji lub specjalnego
badania genezy dramatu, który wstrząsnął światem. Prawda, skąpana w krwi,
już uciekła z imperialnych archiwów. Charakter zamyślonej z góry pułapki
jest już dzisiaj jasno dowiedziony. W nadziei zdobycia najpierw hegemonii
w Europie i następnie panowania w świecie mocarstwa centralne, związane
ze sobą tajnym planem, znalazły najbardziej obrzydliwy pretekst dla próby
zniszczenia Serbii i wymuszenia sobie drogi na wschód. W tym samym czasie
wyrzekły się najbardziej uroczystych zobowiązań, aby zgnieść Belgię i wymusić
sobie drogę do serca Francji. Te dwa niezapomniane gwałty otworzyły drogę
do agresji.(...) Podobnie jak Niemcy, Wielka Brytania i Francja gwarantowały
niepodległość Belgii. Niemcy starały się zniszczyć Belgię. Wielka Brytania
3
Papers Relating to the Foreign Relations of the United States, 1918, Supplement 1, vol. 1, New
York 1969 (reprint z 1933), s. 4-12 (dalej: FRUS Supplement).
4
FRUS Supplement, vol. 1, s. 109, 202, 270, 317.
5
Papers relating to the Foreign Relations of the United States 1919. The Paris Peace Conference
1919, Washington 1942, t .I, s. 1(dalej: The Paris Peace Conference).
IZ Policy Papers • 13(I) • www.iz.poznan.pl 13