1101_PP 13_2014 Internet popr

Marek Mikołajczyk
służyć wzmocnieniu poczucia narodowej tożsamości. W ich pracach nie było
wzmianki o losach zwykłych żołnierzy. Nie wspomniał o nich nawet P. Renouvin,
który podczas wojny stracił rękę. Po II wojnie światowej przedmiotem zainteresowania
stały się kwestie społeczne, w tym także życie codzienne żołnierzy
w okopach. Pod koniec XX w. w badaniach historycznych pojawiło się zainteresowanie
problemami kultury. Zaczęto też pisać o przeżyciach zwykłych żołnierzy.
M. Gmurczyk-Wrońska nazywa to nurtem rewizjonistycznym i pacyfistycznym
[Gmurczyk-Wrońska M. 2014, s. 94-98]. W duchu rewizjonistycznym
utrzymana jest m.in. praca Paroles de Poilus. Lettres et carnets du front 1914-
1918 pod redakcją J.-P. Gueno opublikowana w 1998 r. oraz wydane w 2013 r.
opracowanie pod redakcją R. Casalsa 500 témoins de la Grande Guerre.
Historycy piszący w ostatnim czasie o latach 1914-1918 na nowo stawiają
pytania na temat sensu Wielkiej Wojny, by jeszcze lepiej ją zrozumieć. Ich
poszukiwania dotyczą zarówno losów pojedynczych żołnierzy, ich wojennego
trudu, cierpienia, strachu, jak też wielkich zbiorowości, w których rozwijały się
idee patriotyczne prowadzące często do konfrontacji i konfliktów. A. Prost i J.
Winter ubolewają, że mimo znacznego rozszerzenia pola badawczego, historia
Wielkiej Wojny pisana jest w ramach narodowych, chociaż można zauważyć
pewne próby wpisania jej w szerszy, europejski kontekst. Brak jest natomiast
spojrzenia na ten konflikt z perspektywy całego świata, chociaż brało w nim
udział 950 tys. Hindusów i 450 tys. mieszkańców francuskich kolonii [Prost A.,
Winter J. 2004, s. 264].
Z okazji setnej rocznicy wybuchu pierwszej wojny światowej ukazało się
wiele prac historycznych, zarówno nowych, jak też wznowień 7 . Prawdziwą sensacją
stało się wydanie rękopisu marszałka Philippe’a Pétaina zatytułowanego
7
M. Merckel, 14-18, Le sport sort des tranchées; J.-Y. Le Naour, 1914: La grande illusion; M. Pignot,
Allons enfants de la patrie: Génération Grande Guerre; F.-M.Frémeaux, Écrivains dans
la Grande Guerre, de Guillaume Apollinaire à Stefan Zweig; L. Gillet, La bataille de Verdun: 1916-
-1917; N. Offenstadt, La Grande Guerre – Carnet du Centenaire; C. Antier, Louise de Bettignies,
espionne et héroïne de la Grande Guerre; D. Rolland, Nivelle, l’inconnu du Chemin des
Dames; J.-F. Saint-Bastien, S’écrire pendant la Grande Guerre; C. Coutin, Tromper l’ennemi
– L’invention du camouflage moderne en 1914-1918; J.-M. Steg, Le jour le plus meurtrier de
l’histoire de la France. 22 aout 1914; R. Cazals, A. Loez, 14-18. Vivre et mourir dans les tranchées;
J.-J. Becker, L’annee 1914; S. Audoin-Rouzeau, J.-J. Becker (red.), Encyclopédie de la Grande Guerre
t. 1-2; E. Alary, La Grande Guerre des civils 1914-1919; F. Cochet, La Grande Guerre. Fin d’un
monde, début d’un siècle; A. Prost, Si nous vivions en 1913; A. Lafon, La camaraderie au front
1914-1918; E. Godo, Pourquoi nous-battons nous 1914-1918- les écrivains face a leur guerre;
P. Miquel, „Je fais la guerre”. Clemenceau, le père la Victoire; J.-P. Rioux, La mort du lieutenant
Péguy. 5 septembre 1914; R. Porte, Joffre; T. Hardier, J.-F. Jagielsi, Oublier l’Apocalypse Loisirs
et distractions des combattants pendant la Grande Guerre; F. Neau-Dufour, La première guerre
de Charles de Gaulle 1914-1918; Les carnets de guerre de Louis Barthas, tonnelier 1914-1918;
M. Bedel, Journal de guerre, 1914-1918.
52
IZ Policy Papers • nr 13(I) • www.iz.poznan.pl