1101_PP 13_2014 Internet popr

Austria, Węgry – wspólna przeszłość, odmienne refleksje
Przemówienie Viktora Orbána podczas odsłonięcia pomnika Istvána Tiszy w Budapeszcie,
10.06.2014 (fot. K. Árvaiza: http://www.kormany.hu/en/the-prime-minister/
news/prime-minister-unveiled-statue-of-istvan-tisza)
latach. W okolicznościowym przemówieniu Orbán przypomniał zebranym, że
jego poprzednik na urzędzie sprzeciwiał się wojnie, gdyż mogła ona doprowadzić
do upadku państwa w jego historycznych granicach 1 . Tisza zdawał sobie sprawę
z tego, że dualizm był kruchym i nieefektywnym kompromisem, ale odejście od
niego mogło doprowadzić do dezintegracji Węgier i anarchii [Pajewski J. 1998,
s. 44-45]. Za to arcyksiążę Franciszek Ferdynand nie bronił wystarczająco węgierskich
interesów narodowych. Kierując się węgierską racją stanu, Tisza dążył do
odbudowy silnych Węgier po złej – zdaniem Orbána – erze rządów liberalnych. Był
on nacjonalistą, a nacjonalizm to ideologia pomagająca wzmocnić więzy między
klasami [Prime Minister...]. W tych słowach można doszukiwać się odniesień do
jego własnych, tj. Orbána wysiłków na rzecz reformy i wzmocnienia państwa.
Przeciw restauracji pomnika bezskutecznie protestowała węgierska lewica.
Jej zdaniem, Tisza nie pasuje do roli osoby jednoczącej Węgrów ponad podziałami
politycznymi. W swej działalności przeciwstawiał się on nowoczesnym
1
Rzeczywiście podczas kluczowych Rad Koronnych z lipca 1914 r. István Tisza przestrzegał
zebranych przed podejmowaniem zbyt radykalnych kroków przeciw Serbii, gdyż mogłoby to
spowodować interwencję Rosji i wybuch wojny ogólnoeuropejskiej [Pajewski J. 1998, s. 44-45].
IZ Policy Papers • 13(I) • www.iz.poznan.pl 37