Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Niemcy – początki sporu o winę za I wojnę światową<br />
Interwencje lewicy pewien skutek odniosły. Rada Przedstawicieli Ludowych<br />
podjęła 18 listopada 1918 r. decyzję o zbadaniu przyczyn wojny na podstawie<br />
niemieckich dokumentów dyplomatycznych, które miały zostać upublicznione.<br />
Karl Kautsky (USPD) został skierowany do ministerstwa spraw zagranicznych<br />
z zadaniem przygotowania zbioru dokumentów niemieckich naświetlających<br />
genezę konfliktu zbrojnego oraz udział Niemiec w wywołaniu wojny.<br />
Wydawnictwo zostało dość szybko przygotowane, ale pojawiły się obawy, że<br />
opublikowane dokumenty mogą zostać wykorzystane w propagandzie przeciwnika.<br />
Mnożyły się zastrzeżenia do opublikowania wyłącznie dokumentów<br />
niemieckich w sytuacji, gdy państwa zwycięskie nie zamierzały tego czynić.<br />
Podczas posiedzeń rządowych wyrażano obawę, że mogą one przedstawić politykę<br />
Niemiec w niekorzystnym świetle. I tak na przykład minister kolonii<br />
Johannes Bell wypowiedział się 8 kwietnia 1919 r. przeciwko opublikowaniu<br />
wyłącznie niemieckich dokumentów, a jeśli już to łącznie z dokumentami<br />
innych mocarstw przedłożonymi do oceny bezstronnej instancji. Twierdził,<br />
że w przeciwnym razie obraz wydarzeń lipcowych okaże się dla Niemiec<br />
jednostronnie negatywny, tym bardziej że dopiero dokumenty obejmujące<br />
dłuższy okres mogą w pełni ukazać angielską politykę „okrążania” Niemiec,<br />
rosyjski panslawizm i francuski rewanżyzm. Minister Eduard David optował<br />
za publikacją niemieckich dokumentów i bardzo mocnym akcentowaniem, iż<br />
Niemcy sami znieśli dawny ustrój, a obecna ekipa rządowa nie ma nic wspólnego<br />
z decyzjami podejmowanymi przez wilhelmińską monarchię. Minister<br />
bez teki Matthias Erzberger domagał się udokumentowania prehistorii wojny,<br />
celem wyjaśnienia decyzji o podjęciu – jak to określił – wojny „prewencyjnej” 12 .<br />
Gabinet Philippa Scheidemanna wstrzymał publikację, pierwsze jej wydanie<br />
ukazało się pod koniec 1919 r., a więc już po podpisaniu traktatu wersalskiego<br />
(wydanie drugie poszerzone i <strong>popr</strong>awione w 1927 r.) [Die deutsche...1927].<br />
W niemieckich kołach rządowych przeważył pogląd, że równoprawny status<br />
można osiągnąć nie przez potwierdzenie winy, lecz przez jej zakwestionowanie<br />
lub przynajmniej mocne rozwodnienie. Oficjalne przyznanie się do winy<br />
uznano za niebezpieczne, mogące uprawomocnić surowe warunki traktatu<br />
pokojowego. Rozumowano: „Tylko jeśli Niemcy nie zostaną obciążone odpowiedzialnością<br />
za wojnę światową, dostrzegano możliwość udziału jako uznany<br />
i równoprawny partner w rokowaniach pokojowych i wypracowaniu nowego,<br />
zgodnie z wyobrażeniami Wilsona koncypowanego porządku pokojowego”<br />
12<br />
Kabinettsitzung vom 8. April 1919, w: Akten der Reichkanzlei. Weimarer Republik. Das Kabinett<br />
Scheidemann. <strong>13</strong>. Februar bis 20. Juni 1919, Boppard am Rhein 1971, s. 146-147 (dalej: Das<br />
Kabinett Scheidemann).<br />
IZ Policy Papers • <strong>13</strong>(I) • www.iz.poznan.pl 23
Change language