1101_PP 13_2014 Internet popr

Amerykańska pamięć o Wielkiej Wojnie
listę zadań dla kraju sprowadził do hasła: „Przede wszystkim Ameryka” (America
First). Zatem jego zwycięstwo oznaczało, że Amerykanie traktują udział
w wojnie europejskiej jako dramatyczny i groźny epizod. Teraz chcą się ponownie
skupić na pomnażaniu własnego dobrobytu, rozwiązywaniu wewnętrznych
problemów politycznych, gospodarczych i społecznych, a Europa niech się
sama martwi o siebie.
Nie od rzeczy będzie wspomnieć o jeszcze jednym wymiarze konsekwencji
Wielkiej Wojny. Otóż dla podtrzymania nastrojów izolacjonistycznych w społeczeństwie
amerykańskim różne grupy polityków wykorzystywały kwestię
długów, zaciągniętych przez kraje europejskie w USA podczas wojny i tuż po jej
zakończeniu (łącznie na sumę ponad 10 mld dol.). Fakt, że Europa nie kwapiła
się z regulowaniem finansowych należności, uznając, że wykorzystano je dla
wspólnego celu – pokonania wroga, służył amerykańskim izolacjonistom jako
kolejny argument na rzecz utwierdzania złej pamięci o wojnie i jej następstwach
[Kiwerska J. 2007, s. 18 i n.].
Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że przez cały okres międzywojenny
powracano w amerykańskim dyskursie do Wielkiej Wojny jako negatywnego
przykładu uwikłania Ameryki w sprawy europejskie. Ilekroć przedstawiciele
amerykańskiej administracji lub inni zwolennicy zaangażowania próbowali
odejść od izolacjonizmu i zbliżyć USA do Europy, tylekroć przeciwnicy aktywnej
polityki wobec Europy odwoływali się do doświadczenia wojny. Nasilenie
takiej kampanii nastąpiło w połowie lat trzydziestych, gdy na kontynencie
europejskim narastało napięcie polityczne wywołane agresywnymi tendencjami
w polityce Niemiec, a w Ameryce administracja Franklina D. Roosevelta
podjęła nieśmiałe próby uaktywnienia polityki wobec Europy. Odpowiedź izolacjonistów
była niemal natychmiastowa, a punktem wyjścia stała się pamięć
o wojnie światowej. Ponownie więc krytycznie oceniono przystąpienie Stanów
Zjednoczonych do Wielkiej Wojny. Powtarzano, że była to decyzja wymuszona
naciskami amerykańskich kół wojskowych i gospodarczych oraz rezultat aktywności
brytyjskiej propagandy wojennej prowadzonej na terenie USA 3 .
W tym procesie podtrzymywania złej pamięci o wojnie aktywnie uczestniczył
Kongres, w którym zdecydowaną większość stanowili izolacjoniści. I tak,
3
Bestsellerem w 1934 r. stała się książka F. C. Hanighena i H.C. Engelbrechta pt. Merchant of
Death (Handlarze śmiercią), atakująca przemysł zbrojeniowy jako współodpowiedzialny za
przystąpienie Ameryki do wojny [Hanighen F.C., Engelbrecht H.C. 1934]. Rok później ukazała
sie kolejna praca utrzymana w podobnym duchu – W. Mills, The Road to War: America 1914-1917
[Mills W. 1935]. Obie prace, wyróżnione prestiżową nagrodą Book-of-the-Month Club, sprzedane
zostały w ogromnym nakładzie (książkę Millsa zakupiło 200 tys. Amerykanów). O zgubnym
wpływie brytyjskiej propagandy traktowała z kolei książka J. D. Squiresa British Propaganda at
Home and in the United States from 1914 to 1917 [Squires J.D. 1935].
IZ Policy Papers • 13(I) • www.iz.poznan.pl 83