1101_PP 13_2014 Internet popr

Amerykańska pamięć o Wielkiej Wojnie
kulturalnych. W planach znalazły się pogadanki, sympozja, wystawy, prelekcje
naukowe, konferencje, publikowanie opracowań na temat wojny, prezentacja
filmów i książek o tematyce Wielkiej Wojny. Chodzi o zainteresowanie i rozbudzenie
pamięci o I wojnie światowej przede wszystkim u młodych Amerykanów,
ale też zwrócenie się w stronę różnych społeczności lokalnych, nauczycieli,
szerokiego odbiorcy.
Pomocą służy niezwykle rozwinięty w Stanach Zjednoczonych – jak wiadomo
– wolontariat. Taki charakter ma projekt Marka Levitcha, historyka sztuki
z Waszyngtonu, który podjął się trudnego zadania zinwentaryzowania miejsc
i pomników pamięci Wielkiej Wojny (The World War I Memorial Inventory
Project). Dotąd Levitchowi udało się odnaleźć i opisać około 2000 pomników
oraz innych śladów upamiętniających udział Stanów Zjednoczonych w wojnie.
Szacuje on jednak, że takich miejsc pamięci jest w amerykańskich miastach,
miasteczkach i osadach około 10 tys. – oznacza to, że pracy ma jeszcze wiele.
Zresztą zadaniem projektu jest nie tylko opisanie odnalezionych pomników
i miejsc pamięci, ale też ich odrestaurowanie i przywrócenie do świadomości
Amerykanów [Ruane M.E. 2014].
Warto zwrócić uwagę, że to co szczególnie akcentuje się w realizowanych
projektach, to znaczenie Wielkiej Wojny – symboliczny jest tytuł specjalnej
wystawy przygotowanej w Muzeum I Wojny Światowej (Kansas City), który
brzmi: On The Brink: A Month That Changed the World. W powszechnym
użyciu jest określenie I wojny światowej jako wydarzenia epokowego (epochal
war). Wiąże się z tym przekonanie, że I wojna światowa zapoczątkowała XX w.
i stworzyła podwaliny pod jego najgorsze zjawiska, takie jak rewolucja bolszewicka
w Rosji czy narodziny faszyzmu we Włoszech i nazizmu w Niemczech.
Ale też z drugiej strony niosła zmiany, które stanowią o postępie w rozwoju
naszej cywilizacji.
I tu dochodzimy do sedna sprawy. I wojna światowa i sposób jej prezentowania
na gruncie amerykańskim ma przywrócić Amerykanom dumę z tego,
że wzięli w niej udział. Że nie tylko skutecznie przyczynili się do pokonania
wroga i przynieśli Europie pokój, ale uczestniczyli w czymś, co oznaczało
koniec pewnej epoki – upadek autorytarnych imperiów i powstanie na ich
gruzach nowych, suwerennych państw. Last but not least, Ameryka, realizując
swe posłannictwo, wniosła niepośledni wkład w tworzenie nowego porządku
w Europie. I jakkolwiek ten ład okazał się nietrwały i nie do końca odzwierciedlał
wizje oraz koncepcje amerykańskiego prezydenta Wilsona, to jednak
pewne wartości i zasady zostały zaszczepione, jak np. idea rozbrojenia czy prawo
narodów do samostanowienia.
IZ Policy Papers • 13(I) • www.iz.poznan.pl 89