Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

wiadomościach Banderiów Długosza . W księdze czwartej po opisie historii herbu Pogoniaprzedstawił kolejno pięćdziesiąt siedem chorągwi wraz z krótkimi informacjami o nich wjęzyku polskim.O ile u Długosza chorągwie wyobrażone są tak jak wisiały, drzewcami poziomomocowanymi do filarów, na drzeworytach u Paprockiego drzewca stoją pionowo iopatrzone są grotami. 182Układ chronologiczny zachowują też księgi - księga druga (najobszerniejsza)opisująca herby polskie od stworzenia świata do końca szesnastego wieku i trzeciaprzedstawiająca herby przyniesione do Polski z innych państw ( od średniowiecza 996roku do końca szesnastego wieku), w których kolejność prezentowanych herbówwyznaczają daty ich rzekomego nadania lub pojawienia się w Polsce. W ostatniej księdzepiątej, o herbach powiatowych, trudno mówić o pełnej chronologii, gdyż historie herbówniektórych miast nie zawierają żadnych konkretnych dat. O kolejności ich przedstawieniadecyduje raczej ranga samego miasta - i tak najpierw mamy Kraków, potem Poznań. Wsamym opisie, chociażby herbu Krakowa, zgodnie z porządkiem czasowym, rok po rokuprzedstawieni są kolejni znaczni jego mieszkańcy.W całym herbarzu, trzeba zauważyć, nie opisy herbów są najważniejsze. Wmiejscach, gdzie nic nowego w danej kwestii autor nie dostrzegał, odsyła do Gniazdacnoty, ważniejsze są bowiem problemy genealogiczne, zestawienia, opisy rodów się nimipieczętującymi. Te herby, o których znalazł nowe informacje powtarza. I tak dlaporównania o herbie Bełt w Gnieździe cnoty znajdujemy wyłącznie informację, iż „dawnyklejnot w Polsce, a ktoby go używał wiedzieć nie mogę, trzy bełty w czerwonympolu.”(GC,1121) W Herbach rycerstwa polskiego dodatkowo, autor podaje już , że herbprzyniesiono z Moraw i posługują się nim Chochorowscy i Sniechowscy.W Herbachrycerstwa polskiego pojawiają nowe herby : Ajchingier, Biała, Bojcza, Brochowicz,Bzura, Bemardel, Boża wola, Dąb, Drogmier, Krzywda, Kos, Kozieł, Kruczyna, Kizynek,Mora, Murdelio, Przyjaciel, Pnieinia, Połota, Poronia, Pskowczyk, Ratułt,Wieże ,Wierzbna, Saława, Samson, których nie znajdziemy w Gnieździe cnoty i przeciwnie, są itakie herby zawarte w Gnieździe cnoty, których tutaj nie przedstawiono, by wymienić herb:Amadej, Bożezdarz, Czasza, Konstanty, Korony, Modzela, Niemczyk, Prosna, Owada,Sułtan, Srocznik, Szabla, Trzynog, Twardost . Nazwy niektórych herbów różnią się podwzględem fonetycznym lub fleksyjnym i tak w dziele wcześniejszym mamy herb:182 Por. K. Górski: Wstęp. W: J. Długosz: Banderia Prutenorum. Wyd. K. Górski. Warszawa 1958, s.21.103