wierszopisem miernym i mało oryginalnym.” 40 Już w ubiegłym stuleciu pisząc o poezjiszesnastego wieku, Julian Krzyżanowski zauważył braki w studiach biograficznychi psychologicznych nad polskimi poetami renesansowymi, w tym m.in. BartoszemPaprockim 41 i tu trzeba zaznaczyć, że słowa te są właściwie nadal aktualne.Nie tylko poezja twórcy z Głogół, oceniana bardzo słabo przez badaczy, niedoczekała się odrębnego studium, ale także popularne dzieła genealogiczne. Informacjebiograficzne i ogólne omówienia twórczości spotykamy w filologicznych i nie tylko,kompendiach wiedzy, zarówno w starszych siedemnastowiecznych (np. SzymonaStarowolskiego 42 ), późniejszych osiemnastowiecznych, dziewiętnastowiecznych jaki współczesnych, by wymienić prace: Kaspra Niesieckiego 43 , Hieronima Juszyńskiego 44 ,Michała Balińskiego 45 , Ignacego Chodynickiego 46 , Michała Wiszniewskiego 47 , TeodoraWierzbowskiego 48 , Karola Estreichera 49 , Kazimierza Budzyka 50 , WładysławaKonopczyńskiego 51 , Romana Loth’a 52 , Mirosława Krajewskiego 53 itp. Brakuje jednakpolskich monografii twórczości Bartosza Paprockiego, prac badających szczegółowo jegodzieła zwłaszcza pod kątem ich wartości literackich. Wśród polskich badaczy literaturywłaściwie jedynie Mariusz Kazańczuk literacko omawia Gniazdo cnoty Paprockiego,w swej pracy Staropolskie legendy herbowe 54 .O ile wśród badaczy literatury polskiej nie cieszy się aż taką popularnością -przeciwnie w literaturze czeskiej widać jego ogromne powodzenie, czego wynikiem sąprace poświęcone zwłaszcza czeskim pracom pisarza, by wymienić nazwiska takich40 W. Dworzaczek: Bartosz Paprocki. W: Polski Słownik Biograficzny. Red. W. KonopczyńskiT.25.Wrocław 1980, s. 177-180.41 Zob. J. Krzyżanowski: Poezja polska w szesnastym wieku. W: Kultura staropolska. Kraków 1932, s. 462.42 Sz. Starowolski: Scriptorum Polonicorum Hekatontas, seu centum illustrium Poloniae scriptorum, elogiaet vitae. Frankfurt 1625.43 K. Niesiecki: Korona Polska. T. 3, Lwów 1740.44 H. Juszyński: Dykcjonarz poetów polskich. T.2. Kraków 1820.45 M. Baliński: Paprocki i Panosza. Przegląd pism Bartosza Paprockiego. W: Studia historyczne. Wilno1856.46 I. Chodynicki: Dykcjonarz uczonych Polaków, zawierający krótki opis ich życia, szczególne wiadomościo pismach i krytyczny rozbiór ważniejszych dzieł niektórych. T.2. Warszawa 1833. Wyd. 1974.47 M. Wiszniewski: op. cit.48 T. Wierzbowski: Bibliographia Polonica XV ac XVI. Warszawa 1889.49 Bibliografia Karola Estreichera. T. 24. Kraków 1912.50 Nowy Korbut. Piśmiennictwo staropolskie. Red. K. Budzyk. T. 3. Warszawa 1965.51 Polski Słownik Biograficzny. Red. W. Konopczyński. T.25. Wrocław 1980.52 Dawni pisarze polscy. Od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficznyi bibliograficzny. Red. Roman Loth. T. 3. Warszawa 2002.53 M. Krajewski: Dobrzyński słownik biograficzny. Ludzie europejskiego regionu. Włocławek 2002.54 M. Kazańczuk: Staropolskie legendy herbowe. Wrocław-Warszawa-Kraków 1990. Rec. J. Z. Lichański:Legendy herbowe, „Nowe Książki”1991, nr11/12, s.57.18
adaczy jak: Josef Dobrovský 55 , Josef Jireček 56 , August Sedláček 57 , Jiří Karásek 58 , JosefVítězslav Šimák 59 , Karel Krejči 60 , Josef Polišenský 61 , Anna Štroblíková 62 , Eduard Petrů 63 ,Irena Hrabětova 64 , Marie Sobotková, 65 Antonín Mĕšt’an 66 .Na wciąż żywe zainteresowanie twórczością pisarza wskazują także wznowieniajego prac: reprint praskiego wydania Diadochos id est successio ginak postoupnost knižata králův českých, býskupův i arcybýskupův pražských z 1602 roku – wyd. Brno 2005;Štambuch slezský (Brno 1609), wyd. K. Müller – Opawa 2004; dwa wydania z 1993 rokuZrcadlo slavného markrabstvi moravského – Znojmo i Ostrawa oraz starsze wydanie tegożdzieła – Praga 1941. Niemieckie wydanie Bartosza Paprockiego, Auf das Wappen Korwin;Der Triumphzug der Satyrn im Walde…; Der Hetman oder Das wahre Konterfei eineHeerführers. W: Polnische Renaissance, ein literarisches Lesebuch von Wacław Walecki.Aus dem Polnischen und dem Lateinischen übersetzt und nachgedichtet von Hans-PeterHoelscher-Obermaier, Frankfurt am Main, Suhrkamp Verlag 1996.Różnice w podejściu do dorobku pisarskiego pisarza tłumaczy Irena Hrabětova :„ Zwłaszcza badacze literatury polscy i czescy mają odmienne poglądy dotyczącePaprockiego. W Czechach uznaje się jego nowatorstwo: przyniósł (na grunt czeski)55 J. Dobrovský: Rozlišnosti v exemplářích Diadochu B. Paprockého. „Časopis Musea Královstvi Českého”1828.56 J. Jireček: Bartolomĕj Paprocký z Hlohol a z Paprocké Vůle a spisovatelská činnost jeho. „Časopis MuseaKrálovství Českého” 1866.57 A. Sedláček: Listy ze ztracených archivů panských, kteřiž se v Paprockého Diadochu pripomínají na pravýčas a pravé udání uvdené. Vĕstník Královské české společnosti nauk. (1890, s. 386 - 409, 1892, s. 47 - 48);Idem: Úvahy o Zrcadle Paprockého. „Časopis Českého museum” 1907, 31, s. 18 až 30, 204-219.58 J. Karaska: Polská dedikace Paprockého Vilémovi z Rosenberka. „Časopis musea moravského”1903.59 J. V. Šimák: České dějiny u Bartoloměje Paprockého. „Časopis Společnosti přátel starožitností” 1922, 30,s. 46 – 53.60 K. Krejči: Obraz svĕta ve středověké bajce. W: Vĕda a Život. T. 4, 1938; Idem: Bartoloměj Paprocki zHlohol a Paprocké Vůle. Život - dílo – forma a jazyk. Praga 1946 - jedyna jaka dotychczas ukazała sięmonografia twórczości Bartosza Paprockiego, jej polski przekład zamieszczony został w: Wybrane studiaslawistyczne: kultura, literatura, folklor. Prze. E. M. Hunca i inni. Warszawa 1972.61 J. Polišenský: Bartoloměj Paprocki z Hlohol. Zrcadlo Čech a Moravy . Praga 1941.62 A. Štroblíková: Epigrafické památky v díle B. Paprockého. Brno 1973.63 E. Petrů: Autor dvou literatur. W: Bartolomĕj Paprocký z Hlohol: O válce turecké a jiné příbĕhy.Praga1982, s. 7-22.64 I. Hrabětova: K původu pernštejnské erbovní pověst. „Časopis Matice moravské” 1990, 109, s. 5-15; Idem:Erbovní pověsti u Bartoloměje Paprockého z Hlohol. „Národopisné aktuality” 1990, 27, s. 167-172; Idem:Ideál člověka v erbovní povĕsti renesanční doby. W: Polonica, Brno 1990, s. 67-74; Idem: Nĕkolik poznámekk žánrové charakteristice erbovní povĕsti. W: Folklórné žánre – Archívy – Katalógy. Bratysława 1991, s.113-122; Idem: Brněnský drak v povĕstech a historii. „Forum Brunense III 1992, s. 43-53; Idem: GenealogB. Paprocký a erbovní povĕsti. W: Sborník referátů z IV. konference československých genealogů a heraldikův Ostravĕ 1989. Ostrawa 1992, s. 34-37; Idem: Erbovní pověsti v českých spisech Bartoloměje Paprockéhoz Hlohol. Brno 1992. Rec. : Z. Tarajło-Lipowska: Literatura Ludowa 1993, nr 4/6, s. 152-153.65 M. Sobotková: Trzy powroty Bartosza Paprockiego do naszych czasów. W: Dawność kulturowa wliteraturach słowiańskich drugiej połowy XX wieku. Red. M. Kaczmarek. Opole 1993, s. 223-228.66Antonín Mĕšt’an: Bartosz Paprocki a A. Czahrowski, dva političtí emigranty a basnici. Slavia. Praga 1996,nr 3.19
- Page 1: Uniwersytet Śląski w KatowicachAg
- Page 4 and 5: Arystoteles dopełnił typologię r
- Page 6 and 7: Rozdział IHerb-herbarz-heraldyka.H
- Page 8 and 9: herbarz polski podobny do tych jaki
- Page 10 and 11: Śląsku, który pozostawał wówcz
- Page 12 and 13: Sama heraldyka jako nauka rozwinę
- Page 14 and 15: 2008), Andrzeja Brzeziny Winiarskie
- Page 16 and 17: Wiktor Hugo nazwał „hieroglifami
- Page 20 and 21: niektóre gatunki literackie powsze
- Page 22 and 23: W tym czasie m. in. do wybitnych na
- Page 24 and 25: publicznych: elekcji, koronacji, in
- Page 26 and 27: wolę męża, gdyż inaczej ten „
- Page 28 and 29: przypowieści uciesznych). Owe „p
- Page 30 and 31: Equanus. To wbrew jego woli kochank
- Page 32 and 33: Batorego swym złośliwym i jadowit
- Page 34 and 35: ośmiowersowych strofach. Z nich do
- Page 36 and 37: Na te różne jej myśli, patrzaj k
- Page 38 and 39: tereny wschodnie, zwłaszcza jednak
- Page 40 and 41: Próbę cnót dobrych, wydaną oko
- Page 42 and 43: właśnie stawianie twórcy w szere
- Page 44 and 45: „rozmowa”, inaczej określana j
- Page 46 and 47: Rozdział IIIPanoszaZanim przystąp
- Page 48 and 49: pisarskie twórca z Głogół się
- Page 50 and 51: ymowane o przeszciu tatarskim do W
- Page 52 and 53: Poddając refleksji literackość o
- Page 54 and 55: W niektórych miejscach zdradza, i
- Page 56 and 57: w wypowiedziach perswazyjnych, czyt
- Page 58 and 59: umiłowanie do trunków, cielesnych
- Page 60 and 61: znaczny ( wiersz „Piotr Derśniak
- Page 62 and 63: wstecz. Szczególnie zaś biografis
- Page 64 and 65: nigdy aby najmniej nie miewał na p
- Page 66 and 67: Wierz mi lepszy porządek onby spra
- Page 68 and 69:
W zakresie elocutio obecne proste n
- Page 70 and 71:
Dzieło w sumie liczy czterysta trz
- Page 72 and 73:
a ponieważ adresatem wypowiedzi je
- Page 74 and 75:
Szlachetni bowiem, to ludzie zacni,
- Page 76 and 77:
obfitość ryb i dzikiego zwierza,
- Page 78 and 79:
także dokonywał własnych poszuki
- Page 80 and 81:
narodzeniem Chrystusa, gdy lud fran
- Page 82 and 83:
Wiersze na herby, stemmata spełnia
- Page 84 and 85:
Zasadniczy element herbu, zwanego w
- Page 86 and 87:
Przyjrzyjmy się zatem historii her
- Page 88 and 89:
się czynem, zasłużył się jako
- Page 90 and 91:
połączenia w obrębie jednej fabu
- Page 92 and 93:
czechowskiego, nakielskiego, rospie
- Page 94 and 95:
drugiej kolejności, a na końcu wi
- Page 96 and 97:
pitagorejczyków oznaczająca „po
- Page 98 and 99:
Rozdział VHerby rycerstwa polskieg
- Page 100 and 101:
gardzącego cnotą innych - confide
- Page 102 and 103:
Kolejnym elementem zamykającym par
- Page 104 and 105:
Bełtowie tu Bełt, inne nazwy to n
- Page 106 and 107:
przykład: „ Nie najduję dalej w
- Page 108 and 109:
Opis herbu otwiera odwołanie do dz
- Page 110 and 111:
W Herbach rycerstwa polskiego wplat
- Page 112 and 113:
syna. Syn ów bardzo często zasłu
- Page 114 and 115:
Missus est item a rege Kiszka cum l
- Page 116 and 117:
się to z opisania historyków nie
- Page 118 and 119:
Bardzo często opisując tu herbown
- Page 120 and 121:
znacznie rozwinął Długoszowy sch
- Page 122 and 123:
wówczas dzieła o podobnym formaci
- Page 124 and 125:
całych rodów. Na jeszcze większ
- Page 126 and 127:
BibliografiaPodmiotowaB. Paprocki:
- Page 128 and 129:
Heymowski A. : Herby polskie w bruk
- Page 130 and 131:
Michałowska T.: Średniowiecze. Wa
- Page 132:
Tomczak A.: Jeszcze o „ zapomnian