Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

Próbę cnót dobrych, wydaną około 1595r. Paprocki sięgnął do tego nieoryginalnegozbioru, uzupełnił go cudzymi i własnymi tekstami, tak że powstały trzy części po 500„żartów, uciesznych przykładów w różnych przypadkach i zdarzeniach, ku pocieszeniuludzkiemu”.Nie zdobył się więc Paprocki na dzieło oryginalne; nawet we własnych wierszach,w których widoczna jest inspiracja polską twórczością renesansową, Rejem iKochanowskim, nie wyszedł poza rzemiosło. Jedynie część druga, pod auspicjami boginiVenus, odróżnia się tonacją anakreoncką, a wartość nadaje jej zawarty tu fragment MuzyKochanowskiego i wybór kilkudziesięciu fraszek tego poety w najlepszym dotąd, jaktwierdzą niektórzy, przekładzie czeskim.” 107 Jest, jak podaje Paulina Buchwald-Pelcowa -Paprocki nie tylko jednym z najtrwalszych chwalców Kochanowskiego, który i za jegożycia, i po śmierci, wyrażał uznanie dla mistrza czarnoleskiego nie tylko w herbarzach(Gniazdo cnoty, 1578, Herby rycerstwa polskiego, 1584), w Herbach rycerstwa polskiego,gdzie przy herbie Korwin pisze: „ przed nim nigdy, a po nim trudno o takiego, co by z nimporównać miał”, publikował jego utwory: fraszki (Fraszki, I,64 i 65 przy notatce o W.Kryskim) i Pamiątkę (przy omawianiu Tęczyńskich), ale i rozszerzał znajomość jegoutworów także poza Polską: czeskie tłumaczenia z Fraszek i innych wierszy mistrza Janaopublikowane przez niego w 1598 (Nová kratochvile…89 fraszek w części II) i 1601(fragment Muzy ; w części III, Na XII tablic ludzkiego żywota) 108 .Oprócz KochanowskiegoPaprocki próbował wprowadzić do Czech twórczość Mikołaja Reja. Zachowany wzdefektowanym egzemplarzu z około 1600 roku czeski przekład satyrycznego dialoguprzeciw niewiastom Warwas z Dykasem powstał zapewne przy jego udziale.Współpracował także z benedyktynem Piotrem Loderekerem przy polskim dziale jegosiedmiojęzycznego,łacińsko-włosko-dalmatyńsko-niemiecko-wegiersko-czesko-polskiego,słownika (1605). Korzystał też z pomocy opata klasztoru emauskiego Jana PaminondyHorskiego, a nawet swego rodaka, głośnego alchemika, Sędziwoja ze Skorska, któremudedykował jedną z części Ogrodu królewskiego. Sam jednak nie uległ dość powszechnej wCzechach w środowisku, w którym się obracał, a idącej z dworu cesarskiego modzie naalchemię. Usiłował od niej odciągać swych czeskich przyjaciół, ucząc ich radości życia.Celowi temu miał służyć trzytomowy zbiór wierszy Nová kratochvile. Około roku 1608,prawdopodobnie jeszcze podczas pobytu w Czechach wydał Cathalogus albo porządne107 Por. J. Magnuszewski: op. cit., s. 129-130.108 Por. P. Buchwald-Pelcowa: Historia literatury i historia książki. Studia nad książką i literaturą odśredniowiecza po wiek XVII . Kraków 2005, s.234.40