Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

Bardzo często opisując tu herbownych, zwłaszcza dostojników kościelnych, cytujeKatalog :„Był wzięt z probostwa krakowskiego, dwudziesty ósmy od zaczęcia wiarychrześcijańskiej biskup krakowski, canonicae per viam scrutinii a capitularibusconformiter, secunda Februarii electus 204 , po Bodzęcie z domu Róża, a roku 1367, wAwinii przez Grzegorza jedenastego tego imienia papieża potwierdzon i poświęcon, uktórego sam był, Casimiri Poloniae regis tanque patroni adjustus intercessionibus etconsensu. 205 ”Wersja przedstawiona w Herbach rycerstwa polskiego nie odbiega od kanonuautorstwa Jana Długosza. Z relacji Jana Długosza wynika, że w historycznej bitwie podPłowcami brał udział Florian Szary, z rodu mającego w godle trzy lance i zawołanie„Koźle rogi”. Podczas bitwy został ranny w brzuch włóczniami, dlatego król, nadał munowe zawołanie „Jelita”.W legendzie herbowej przedstawionej w Gnieździe cnoty nie ma mowy o zmianiezawołania z Koźle Rogi na Jelita. Z jednej strony Florian jest prezentowany jako „dziedzicprawy herbu tego”(t.j.Jelita), a więc już herbu w tej postaci istniejącego; z drugiej jednakstrony –Paprocki określa Koźle Rogi jako dotychczasowy herb Floriana. Jednakże wahaniate, jak widać, ustępują w o sześć lat późniejszych Herbach, co jest rezultatem albozdobycia przez autora nowych informacji, albo efektem niejednoznaczności wiersza.Reasumując - przede wszystkim w Herbach klejnot Jelitczyków zaprezentował jakoKoźlarogi, nie Jelita (zobacz tytuł historii),po drugie - dokonał krytyki przekazu Długosza,by wydobyć właściwe jego znaczenie, po trzecie - Paprocki przekazał nam wiadomości natemat gniazda rodowego i rozsiedlenia Jelitczyków.Legendę herbową Jelita oparł na relacji Jana Długosza, który utrwalił ją na kartachswoich Roczników. Fabuła zarysowana przez Długosza jest dość prosta: osadzona jestw realiach historycznych Polski i nie wybiega poza ramy chronologiczne istnienia herbu.Paprocki kontynuuje schemat legendy zaproponowany przez historyka, ale też dokonujew nim niewielkie zmiany poprzez amplifikacje wzbogacające przekaz o nowe szczegółyi niewielkie korekty zmieniające znaczenie przekazu.204 drogą przesłuchania zgodnie z prawem kościelnym przez kapitułę wybrany 2 lutego205 Kazimierza króla Polski oraz swego patrona porękami wsparty118