Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

Wskazuje już tym samym na sławę nieśmiertelną, która jest celem działania, wszelkichdążeń szlachcica i nie ma tu na myśli próżnej sławy, dla poklasku, wypływającej z pychy,chęci dowartościowania się, a ową sławę bycia, trwania w pamięci dzięki szlachetnymczynom wyświadczonym za życia .O sławie nieśmiertelnej, która jest nagrodą za szczególne czyny wielokrotnieczytamy w owych podaniach herbowych, między innymi w historii herbu Dołęga, któryjak wszystkie herby przedstawione w Gnieździe cnoty został nadany przez króla(opatrzonego oczywiście przymiotem „mężny”).Bartosz Paprocki był bowiem przekonany, że początek rodu wiązał się z nadaniemmu herbu. Nie zdawał sobie sprawy (bądź też czynił to świadomie), że pierwsze herbypojawiły się w Polsce dopiero na przełomie XIII i XIV stulecia a o istnieniu rodu możemymówić już znacznie wcześniej. Gniazdo cnoty pokazuje w jaki sposób herby zostawałynadawane, i to właśnie królewskie nobilitacje, kto za jakiego władcy dany herb otrzymał,to główna forma nadania. Najpierw więc opisuje przymioty władcy, by potem przedstawićcałe gałęzie rodów pieczętujących się danym herbem.Herb Dołęga przedstawiający białą podkowę wraz z krzyżem złotym, bełtemw błękitnym polu otrzymał rycerz z domu Pobożan od króla Bolesława Krzywoustego.W trakcie bowiem walk z Prusakami z boku, z zasadzki ugodził wodza wojsknieprzyjacielskich tak, że spadł z konia co wywołało popłoch wśród jego wojsk i tymsamym pomogło odnieś zwycięstwo Polakom.Za tę znaczną posługę dostał bełtu tegoDostał i sławy wiecznej tytułu wielkiego.[k.111p]Gest otrzymania herbu to uszlachetnienie owego czynu, zakodowanie go,zamknięcie w znaku, który będzie trwał przez pokolenia.I tutaj już zaobserwować możemy pewien schemat portretowania bohaterskiejpostaci. Mamy więc: pierwszy element tego opisu – wprowadzenie (klejnot Dołęga nadanydla nazwiska rycerza tak rzeczonego (nazwanego), drugi - krótki opis klejnotu, trzeci - samherb, po nim prezentacja bohatera (przedstawienie wydarzeń w których brał udział i którezostały utrwalone w herbie), na koniec potomstwo zacne wymienione. W pewnym stopniuów schemat opisu przypomina budowę emblematu, gatunku powstałego na styku sztukiplastycznej i słowa, składającego się z inskrypcji (inaczej lemma, epigraf, motto), obrazu( icon, imago, pictura) i subskrypcji umieszczonej pod obrazem.81