Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

Equanus. To wbrew jego woli kochankowie potajemnie się spotykali, a gdy sprawa ujrzałaświatło dzienne, musieli ponieść surową karę. Historia o Equanusie jest nie tylko historią osrogim królu - ojcu, który w imię sprawiedliwości poświęca szczęście i życie swej jedynej,ukochanej córki a historią o tym, kto daje inicjatywę w miłości: mężczyzna, czy kobieta,gdyż dialogi na ten temat kochanków, zajmują zasadniczą część dzieła i mają wyraźnieretoryczny charakter. Niniejszy przekład zajmuje ważne miejsce w rozwoju nowelistaropolskiej. Jest reprezentantem nielicznych dzieł literatury polskiej szesnastego wiekuopisujących miłość zmysłową dwojga zakochanych osób.Lata osiemdziesiąte stanowią okres bardzo ważny w dziejach mazurskiego pisarza,przyniosły między innymi dzieło najważniejsze, które przyniosło rozgłos Paprockiemua mianowicie Herby rycerstwa polskiego wydane w Krakowie w 1584 roku,w drukarni Macieja Garwolczyka.Podczas bezkrólewia Paprocki związany był ze Zborowskimi, należącymi do tegosamego co on rodu herbu Jastrzębiec. Był zwolennikiem kandydatury królewny Anny,popartej przez Jana Zamojskiego, w ślad za czym poszła życzliwa postawa Paprockiegowobec Stefana Batorego. Można domniemywać, jak zauważa Karel Krejči: „Paprocki,bogato obdarzony przez króla Stefana, stał się kimś w rodzaju nadwornego pisarzakrólewskiego. Świadczą o tym nie tylko jego pisma heraldyczne, ale także patetycznesceny sławiące zwycięską wyprawę króla na Moskwę.” 95W okresie rządów Stefana Batorego nastąpił dalszy rozwój publicystyki, którypozostawał w ścisłym związku z takimi wydarzeniami, jak spór z Gdańskiem w 1577 roku,w którym prawdopodobnie brał udział Paprocki), wojny inflanckie i sprawa Zborowskich,czego przykładem jest Satyra na pewnego gdańszczanina Joachima Bielskiego. Takżewojny inflanckie nie przeminęły bez echa, o czym świadczą chociażby owe „triumfy”,Alberta Sarnickiego, Triumphus, hoc est descriptio, moris veterum, Kraków 1581;Stanisława Niegoszewskiego, Xenium in expeditionem contra Moschos proficiscenti […]Jacobi Seczignowski, b. m. 1581 96 i Bartosza Paprockiego, który za udaną wyprawę królaStefana Batorego na Moskwę odwdzięczył się pisząc sławiące tryumfy Batorego: Weselebogiń z szczęśliwego zwycięstwa i z fortunnego przyjachania króla polskiego Stefana zziemie moskiewskiej… (Kraków 1581), drukarnia Andrzeja Piotrkowczyka. Poematzbudowany na kształt dramatu, w którym kolejno po wprowadzeniu Gońca, swe pieśni na95 K. Krejči: Bartoloměj Paprocki…, s. 261.96 Zob. Z. Kotarski: Publicystyka polityczna polskiego odrodzenia. W: Problemy literatury staropolskiej. Podred. J. Pelca , s. 2. Wrocław 1973, s.295-296.30