Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

przypowieści uciesznych). Owe „przestrogi” lub „przypowieści” występujące obok tekstówbajek są oryginalnym wkładem Paprockiego.Już na starcie jego drogi pisarskiej widać więc pewne zróżnicowanie formliterackich oscylujących wokół tematyki historycznej, politycznej a także obyczajowej.Paprocki zasłużył się również jako tłumacz i propagator literatury polskiej poza jejgranicami. Jest jednym z pierwszych Polaków, który należał do literatury polskieji czeskiej. W szesnastym wieku oddziaływanie kultury czeskiej na kulturę polską byłojeszcze bardzo znaczne (najsilniejsze w piętnastym wieku), zwłaszcza od roku 1548, kiedyto w Polsce znaleźli przystanek bracia czescy, wygnani ze swej ojczyzny na rozkazHabsburga Ferdynanda. W tym czasie pojawili się pisarze czesko-polscy i polsko-czescy,jak np. niektórzy bracia czescy - Rokyta, Teofil Turnowský, autor Zwierciadłanabożeństwa chrześcijańskiego w Polsce i poeci Jan i Maciej Rybińscy piszący po polskui Paprocki 89 piszący też po czesku. 90W drugiej połowie szesnastego wieku łacina, a po niej włoski dominowały wśródjęzyków wyjściowych dla przekładów w Polsce. Przekłady dokonywano często niez oryginałów, lecz z tłumaczeń na inne języki. Rzadsze niż z włoskiego i hiszpańskiego,były w Polsce przekłady z języków używanych w krajach ościennych - i tu ogromnezasługi twórcy, którego prace stanowią szczególną osobliwość wśród autoprzekładów,były prowadzone w relacji polsko – czeskiej. 91Kolejnym płodnym w życiu mazowieckiego szlachcica rokiem był rok 1578w którym ukazał się: drugi herbarz, tym razem pisany po części prozą po części wierszemGniazdo cnoty w drukarni Andrzeja Piotrkowczyka, dwa dzieła z drukarniM. Siebeneichera - tłumaczenie z niemieckiego - Hetman albo własny konterfekt hetmańskinapisany dla Samuela Zborowskiego, kiedy ten marzył wziąć udział w wojnie inflanckiej,gdzie w kolejnych rozdziałach znajdujemy rady jak wybierać hetmana, wskazówki dlasamego hetmana: jak wojnę przeciw nieprzyjacielowi podnosić, jak na nią z wojskiemwyruszyć, jak żołnierza do potyczki śmielszym uczynić, o nieprzyjacielskim obozie itp.Zdaniem badacza Stanisława Tarnowskiego „książka ta nie ma wartości literackich, gdyżchce być wojskową, a specjalnej wartości militarnej nie ma, bo o sztuce wojennej, taktyce,89 Paprocki początkowo pisał w Czechach swe prace po polsku i oddawał je do tłumaczenia, późniejposługiwał się czeszczyzną, którą korygowali inni.90 I. Hanus: Stosunki polsko-czeskie na przestrzeni wieków. Poznań 1936, s.57 i 62.91 Por. : J. Ślaski: Tłumaczenia doby renesansu i pogranicza baroku. W: Problemy literatury staropolskiej.Pod red. J. Pelca, s. 3. Wrocław 1978, s. 161-162.28