Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

cześć króla wykonują muzy: Klio, Polimnia, Urania, Erato, Euterpe, Melpomene,Terpsychore, Talia, Kaliope, których ryciny przedstawiane są na kolejnych kartach dzieładedykowanego Janowi Zamojskiemu.Podobnie apoteozę króla przedstawił w dziele Triumf satyrów leśnych, wodnychplanet niebieskich, z szczęśliwego zwrócenia króla polskiego Stefana, do państw jego zwojny moskiewskiej, w roku 1582 (Kraków 1582), drukarnia Macieja Garwolczyka, opodobnej kompozycji, w którym występują tym razem kolejno wymienione w tytulemitologiczne osoby, recytujące lub śpiewające na cześć Batorego peany. Co trzecia kartazawiera drzeworyty wyobrażające Satyrów leśnych –Syreny, Saturna, Marsa, Merkurego,Jowisza, Łuny, Słońce w postaci ludzkiej, na końcu pojawia się Wenera ze strzałą takogromną, jak cała jej osoba, trzymająca wieńce laurowe, chwaląca Batorego.Zarówno Wesele bogiń jak i Triumf satyrów to niejako śpiewy tryumfalne, carmenvictoriae, czy innymi słowy epinicia, zaliczane do silvae „pochwał zwycięstwaodniesionego nad wrogami, względnie dziękczynienia za zwycięstwo”. Triumf satyrówpod względem artystycznym wybija się na pierwszy plan, wśród innych, mniej udolnychpopisów poetyckich Paprockiego, który w pisaniu prozą był doskonalszy.Okres silnych rządów Batorego zaczął jednak budzić protest, którego wyrazicielemzostał nie kto inny jak właśnie Bartosz Paprocki. Szczególnie na zmianę nastawieniatwórcy do króla, wpłynęło wydarzenie z 1584 roku, kiedy król wystąpił ostro przeciwsamowoli magnatów, zatwierdzając wyrok śmierci na banitę Samuela Zborowskiegooskarżonego o zdradę stanu. Wydarzenie to wywołało wielkie poruszenie wśród szlachty iBartosz Paprocki był bardzo rozczarowany zachowaniem władcy. Nawet przedstawienieniezbitych dowodów winy Zborowskiego nie zapobiegło szerzeniu się pogłosek ookrucieństwie króla. Paprocki czuł do mężnego, ale także awanturniczego szlachcicasympatię. Podobnie jak on lubił przygody, był niespokojnym duchem. Samuel walczył zTurkami i Tatarami, a do walki z poganami Paprocki wciąż nawoływał. Wyraz uznania dlaniego dał już we wspomnianym wyżej dziele Hetman, wydanym w Krakowie w 1578roku.Ostrą ocenę mazurskiemu pisarzowi postawił badacz przełomu dziewiętnastegoi dwudziestego wieku Jan Czubek, który we wstępie do wydania jego broszur politycznychz 1587 i 1588 napisał: „nie był on statystą i reformatorem, ile raczej przygodnym autorempisemek ulotnych i paszkwilów (…) gazeciarzem najgorszego gatunku, piszącym nazamówienie dla tego, kto płaci”, który „nad świeżą mogiłą, przy ciepłych jeszcze zwłokach31