Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

Zamknięcie dzieła stanowi wiersz Ad Zoilam, który stanowi klamrę kompozycyjnąz jednej strony, i z drugiej strony wskazuje na elementy ówczesnego obiegu literackiego,instytucję krytycznego zoila.Ad ZoilumHeus, heus Zoile, si videre toruum.Hoc lecto tibi contigit libello,Scis quam te, Samius senex manerePoenam clamitat: es canis futurus. 170HerbHerb w Gnieździe cnoty występuje obok innych wizualnych przedstawień –wizerunków władców polskich i konkretnych przedstawicieli rodów heraldycznych.W graficznym układzie strony nie zajmuje jednej, stałej pozycji, jak to miało miejscew przypadku Panoszy. Tutaj herb występuje pojedynczo zarówno na dole strony, u górylub po środku. Jego umieszczenie nie jest dowolne.Bartosz Paprocki był bowiem przekonany, jak zauważyliśmy wcześniej, żepoczątek rodu wiązał się z nadaniem mu herbu. Nie zdawał sobie sprawy (bądź też czyniłto świadomie), że pierwsze herby pojawiły się w Polsce dopiero na przełomie XIII i XIVstulecia a o istnieniu rodu możemy mówić już znacznie wcześniej. Gniazdo cnoty pokazujew jaki sposób herby zostawały nadawane, i to właśnie królewskie nobilitacje, kto zajakiego władcy dany herb otrzymał, to główna forma nadania. Najpierw więc opisujeprzymioty władcy, by potem przedstawić całe gałęzie rodów pieczętujących się danymherbem. Pierwszym przedstawieniem jest zatem rycina danego władcy, herb występuje w170 Do Zoila. Ejże, ejże Zoijlu, jeśli widzisz skazy czytanego przez ciebie dziełka. Wiedz, że jak ciebiestarzec z Samos ostrzegał [przed]karą .[Tak ona] woła: masz psią przyszłość.93