Agnieszka Tułowiecka HERBARZE I QUASI-HERBARZE. WOKÓŁ ...

( szlachetnie urodzonymi wodzami ruskimi, podolskimi, trojańskimi). Nie jest to jednakstyl wysoki jakiego moglibyśmy się spodziewać, gdyż pełno w nim form potocznychwłaściwych dla stylu Reja, a nawet form gwarowych .Co do sposobów naśladowaniadominujeproste naśladowanie, równoznaczne z monologową wypowiedzią poety.Składnia podporządkowana jest opisowi, stąd przewaga konstrukcji zdaniowychtypu: zdania współrzędne przeciwstawne, podrzędne warunkowe i podrzędneprzydawkowe.Posłużenie się przez autora formą wiersza trzynastozgłoskowego stanowio wartości owych wierszy, ujęcie tematu w tejże formie bowiem, wymagało niełatwejznajomości sztuki poetyckiej. W niniejszym zbiorze posłużono się formątrzynastozgłoskowca przejętą od Mikołaja Reja. Jest to jeszcze format sylabizmuwzględnego, wiersza dopiero kształtującego się, który swoją perfekcję osiągnie dopiero wpoezji Jana Kochanowskiego.W renesansie trzynastozgłoskowiec zajął miejsce popularnego dotychczasośmiozgłoskowca. Jego atrakcyjność polegała m. in. na tym, iż był on bardziej atrakcyjnyod upowszechnionej formy ośmiozgłoskowca, formy znacznie krótszej ibezśredniówkowej. Upowszechniający się wiersz 13-zgłoskowy, tak dobrze przylegającydo polskiego materiału językowego, stawał się w porównaniu z 8 – zgłoskowcem,reprezentantem kunsztowniejszego ( trudniejszego) sposobu wierszowaniai jednocześnie, był zapewne traktowany jako stosowniejsza rama dla bardziejrozbudowanej, złożonej wypowiedzi. 130W większości są to utwory ośmiowierszowe, choć w niektórych miejscach poetaodstępuje od nich na rzecz utworów o większej liczbie wersów: „Do Ruskich i PodolskichZiem. Przedmowa” , „Jaśnie wielmożnemu panu Mikołajowi Mieleckiemu” , „DoPolaków” , „Jaśnie wielmożnym panom Hieronimowi kasztelanowi Kamienieckiemu…” .W budowie wersyfikacyjnej widoczna jest regularność, każdy wers ma regularnąliczbę sylab (trzynaście), przeważnie ze średniówką po siódmej sylabie (7+6) i to zarównowe wszystkich utworach ośmiowierszowych, jak i w tych o większej liczbie wersów, cowskazuje na ich dwuczłonową postać. Zdarza się też średniówka po szóstej sylabie (6+7),czy układ (6+5), który stanowi wyjątek. Trzynastozgłoskowe wyrażenia składają sięz różnych zestrojów akcentowych, występują w nich rymy zewnętrzne, półtorazgłoskowe,paroksytoniczne np. słynie – zginie, mężnego - jego, Greckiego - wszytkiego, zacny -130 Zob. Z. Kopczyńska: Znaczenie wyboru formy wierszowej na przykładzie polskiego 8-zgłoskowca.„Pamiętnik Literacki” 1970, z.4, s.183-184.59