Hejden Robert M Skice za podeljenu kuću

__ KRorub~enrt~M~H~M~d~enLS~K~J(W'E~Z~AuPnO~D~E~LJ~EfiNI~J~KuU~ĆlUL-____ ~Ostaje nerazjašnjeno zašto su ove elementarne političke lekcijebile ignorisane, i zašto je bilo ko bio iznenađen nasiljem kojese potom događalo u Jugoslaviji. Uobičajena bezbrižna pozivanjana superiornost evropske civilizacije nakon razdob~a prosvećenostiizbegavaju razmišljanje o tome zašto je prosvećenosttako malo prosvetlila Evropu u prvoj polovini ovog veka. To dapremisa Francuske revolucije, protivno njenom obećanju, proizvodimržnju prema manjini u nacionalnoj državi Hana Arent jeanalizirala pre pedesetak godina, a opštu nespojivost nacionalnihmanjina u nacionalnim državama pokazao je K.A. Makartni(Macartney) više od deset godina pre nje. Imajući to na umu, priličnoie neobično kako je bilo ko mogao da poveruje da bi se podelaj'edne nacionalno heterogene regije na p.osebne nacionalnedržave mogla ostvariti bez etničkog čišćenja. (ovek je trebalo samoda čita šta pričaju političari koji su pobedili u Jugoslaviji1990. godine i da kritički razmotri navodno demokratske ustavei zakone koje su oni proglašavali, pa da zna da su pozivanja na"~udska prava", građansko društvo ili jednakost građana bila licemernofraziranje. Možda smo mi na Zapadu toliko navikli da ignorišemoono što govore političari da ne umemo ozbiljno dashvatimo one u drugim zemljama koji nam saopštavaju da su njihovirevolucionarni planovi potpuno neliberalni.Deo problema mogao je poticati od euforije koja je vladalanakon hladnog rata, valjalo bi se prisetiti da ta reč u svom izvornomznačenju opisuje stanje kada se neki bolesnik oseća neuobičajenodobro. Opšte osećanje da "smo pobedili" (da citiramo rečituDžin Kirkpatrik) i da je dosegnut kraj istorije sa neumitnompobedom liberalne demokratije nad komunizmom ignorisalo jeone tokove evropske društvene i političke misli koji su prema li·beralizmu bili antitetički koliko i komunizam, ali iz drugog ugla.Kao što je jednom primetio Ernest Gelner raspravljajući o raduRomana Šporluka (Szporluk) o komunizmu protiv nacionalizma,evropske percepcije istorijskih dramatis personae, "jedinica ilipod-jedinica na osnovu kojih će se karakterisati strukturne projanapravili su od Poljske jednu od etnič~idržava u Ev:opi po·sle 1945; slično isterivanje tri miliona Nemaca postiglo je isto u Cehoslo·vačkoj. Il,ađarska je do istog stanja stigla nevoljno, kada je u Trijanonu iz·vršena amputacija područja i sa mađarskim i sa drugim stanovništvom. La·ko je moguće da je, bar u Evropi, etničko čišćenje neophodno da bi se državaučinila bezbednom za demokratiju; ali ovo je užasna perspektiva.AUKA I ODGOVORNOSTmene ljudskog društva" (Gellner 1990, str. 117) bipolarne su, suprotstavljajućiklasu naciji. Sa iznenadnim uklanjanjem energijeiz klasnog pola, srednjoevropska težnja bila je da se gravitira naciji.Liberalizam je ovde konceptualno odsutan, osim ukoliko susvi pojedinci pripadnici jednog naroda, te stoga jednaki. Ideja održavnoj zajednici zasnovanoj na individualizmu (a ne na egoizmuili partikularizmu) bila je upravo ono što je Tokvil smatraojedinstvenim svojstvom Sjedinjenih Država i sasvim drugačijimod Evrope (Dumont 1980, str. 13-19).Lakomislena pretpostavka da je svako ko je protiv komunizmasamim tim i demokratski nastrojen iznenadila bi Hitlera (a,imajući na umu njegova gledišta o demokratiji, verovatno i uvredila),ali je prolazila uglavnorn bez osporavanja u atmosferi kojaje vladala nakon hladnog rata u Sjedinjenim Državama. Možda jeupravo ta pogrešna percepcija navela Boba Dola da definiše Slovenijui Hrvatsku kao demokratske i da se usprotivi davanju pomoćisaveznoj vladi Ante Markovića, koji je bio najdemokratskijeorijentisana politička ličnost u Jugoslaviji od 1989. do 1991. godinei jedini važan politički akter koji se trudio da izgradi građanskodruštvo ravnopravnih građana (vidi Zimmerman 1995, str.6; uporedi Dole 1990).Međutirn, ne budi zebnje samo banalno samozadovoljstvo današnjihpolitičara. Nemir unosi i prisećanje da su legalne strukturekoje su neke osobe rođene u zemlji, čak i državljane, otpremaleu niži politički a i društveni status bile ustavno sankcionisaneu Sjedinjenim Državama od 1787. do 1866. godine (Trinaesti,Četr'laesti i Petnaesti amandman) i od 1892. (Plesi protiv Fergusona)do 1954. godine (Braun proriv Prosvetnog odbora), da bikonačno bile stavljene van zakona tek Zakonom o građanskimpravima iz 1964. Uskraćivanje državljanstva na rasnoj osnovi biloje uobičajeno do usvajanja Četrnaestog amandmana (1866),3a čak i tako pozno, 1897. godine, dvojica članova Vrhovnog sudaprihv'atala su mišljenje da Se dete kineskih roditelja beZ američkogdržavljanstva rođeno u Sjedinjenim Državama može isključitiiz državljanstva na osnovu toga što predsednik i Kongres"imaju ovlašćenje da Četrnaestom amandmanu propišu da3 lj re~e\j2nt;lom delu: "SV~ osobe rođene iti naturalizovane u SjedinjenimDržavama, i pod njihovom jurisdikcijom, državljani su Sjedinjenih Državai Države u kojoj stalno borave" (ode~ak 1).186