w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

Układ materiału nauczania dostosowany jest do możliwości poznawczych uczniów, uwzględnia
też indywidualne potrzeby edukacyjne, zarówno uczniów zdolnych, zainteresowanych przedmiotem,
jak również tych, którzy mają trudności w nauce. Naukę przyrody rozpoczynamy od
realizacji treści społecznych, przez co stworzymy uczniom szanse właściwego funkcjonowania
na terenie klasy i szkoły, a także budowania poprawnych relacji w kontaktach międzyludzkich.
Następnie zapoznajemy czwartoklasistów z najbliższą okolicą, zjawiskami atmosferycznymi,
które towarzyszą nam na co dzień, uczymy posługiwania się przyrządami służącymi do obserwacji
i pomiarów. Zostają wprowadzeni też w zagadnienia dotyczące budowy i funkcjonowania
własnego organizmu oraz problematykę zdrowotną. Najbliższe uczniom elementy środowisk
lądowych i wodnych oraz panujące w nich zależności poznajemy podczas wycieczek i zajęć
terenowych.
W kolejnych latach edukacji przyrodniczej poznają najpierw Polskę, a następnie wędrują poprzez
strefy klimatyczno-roślinne świata. W klasie V i VI zostają też wprowadzone treści dotyczące
budowy materii, prostych zjawisk optycznych, akustycznych, mechanicznych, magnetycznych
i elektrycznych zachodzących w przyrodzie oraz przemian chemicznych, z którymi spotykamy
się na co dzień. Dużą wagę położono na efektywne poznawanie otaczającego świata poprzez
realizację zajęć terenowych, prowadzenie doświadczeń, obserwacji i pomiarów.
Program ma strukturę modułową, układ treści dostosowany jest do pór roku, co w dużym stopniu
ułatwia realizację zajęć poza salą lekcyjną. […]
Cele i treści nauczania
Zgodnie z zapisami Rozporządzenia MEN z dnia 8 czerwca 2009 r…., w programie
nauczania nauczyciel ma obowiązek wyodrębnienia szczegółowych celów kształcenia,
celów wychowania oraz treści nauczania. W celu właściwej interpretacji tych pojęć korzystałam
z publikacji B. Niemierki Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki
14 , zgodnie z którą cele ogólne to kierunki działań pedagogicznych, zaś cele operacyjne
to oczekiwane, zamierzone osiągnięcia ucznia w zakresie wiadomości i umiejętności 15 .
Jednoznaczność sformułowań warunkują użyte czasowniki operacyjne pozwalające precyzyjnie
określić oczekiwania (wymagania) stawiane uczniom oraz dokonać oceny ich
osiągnięć zarówno w procesie oceniania wewnętrznego, jak i zewnętrznego.
Podstawa programowa w Części wstępnej podstawy programowej dla szkoły podstawowej
wskazuje trzy cele kształcenia ogólnego. Jednym z nich jest kształtowanie
u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we współczesnym
świecie 16 . Uszczegółowieniem tego celu są zawarte w programie szczegółowe
cele wychowania mające też ścisły związek ze szkolnym programem wychowawczym
oraz szkolnym programem profilaktyki.
Kolejnym elementem strukturalnym tej części programu jest materiał nauczania
obejmujący informację wykorzystywaną w nauczaniu do osiągnięcia celów nauczania
17 . Materiał nauczania w połączeniu z celami nauczania i wymaganiami programowymi
tworzy strukturalną całość określaną przez B. Niemierkę (1997) jako treść
nauczania 18 .
106
14
B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 1997.
15
Tamże, s. 78–80.
16
Podstawa programowa z komentarzami, tom 5, Edukacja przyrodnicza, s. 15.
17
B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką bliżej dydaktyki, dz. cyt., s. 104.
18
Tamże, s. 63.