6 Odkrywamy tajemnice ciała człowieka 16 7 Odkrywamy tajemnice zdrowia 9 8 Odkrywamy tajemnice życia w wodzie 11 +(3)* 9 Odkrywamy tajemnice życia na lądzie 10 +(5)* 10 Zajęcia terenowe 14 11 Do dyspozycji nauczyciela 10 Razem: 105 * liczba godzin zajęć terenowych Przedstawione elementy, choć nie są niezbędne w świetle rozporządzenia określającego poprawność programów nauczania, jednak powinny okazać się użyteczną wskazówką dotyczącą organizacji procesu dydaktycznego. 113
Gabriela Olszowska Do trzech razy sztuka <strong>–</strong> czyli o tym, jak powstają programy autorskie… Trzykrotnie podchodziłam do zagadnienia pisania programu własnego, za każdym razem decyzja zapadała nieco z innych powodów, efekty była także różne. Pierwszy raz napisałam program, zwany wtedy może na wyrost od razu autorskim do kl. IV szkoły podstawowej, zdobywając <strong>–</strong> zgodnie z ówczesnym prawem <strong>–</strong> pozytywną opinię doradcy metodycznego i zgodę dyrektora szkoły na uczenie historii oraz pozytywną opinię rady pedagogicznej. Był rok 1996. Program nosił tytuł „O, kocham Kraków”, żartobliwie przezwany przez mojego kolegę, też polonistę „Okocham Kraków”. I coś w tym było. Ówczesna szkoła, w której pracowałam, leżała w centrum Krakowa, niedaleko Barbakanu, historia także znajdowała się więc w zasięgu nóg, więc uczyliśmy się na ulicach miasta. Od roku pracowałam w programie Kreator pod opieką prof. Jana Potworowskiego i Morag Charlwood 1 i stawałam się coraz odważniejsza, dorastałam do roli nauczyciela języka polskiego, wychodziłam bez żalu z roli filologa. Miałam od nowego roku otrzymać wychowawstwo w klasie IV i, co było wtedy naturalne, aż 6 godzin języka polskiego. Może trochę na wyrost poprosiłam dyrektor szkoły o możliwość nauczania historii, razem z godziną wychowawczą dawało to kontakt z dziećmi przez 8 godzin w tygodniu. Pomysł świtał mi w głowie od dawna <strong>–</strong> nie potrafiłam realizować podręczników, odchodziłam gdzieś w bok, nie rozumiałam filozofii programu, układałam po swojemu z uczniami lekcje, sporo kserowałam, powstawały samoistnie jakieś „zeszytopodręczniki”. Język polski podporządkowałam historii, która wyznaczała rytm pracy, tematykę wycieczek, gier i zabaw. Historia nie była jakimś natrętnym atakowaniem dzieci datami <strong>–</strong> to były opowieści, gawędy, a przede wszystkim wyprawy. Korzystałam ze starej książki z gawędami historycznymi dla dzieci. O teksty z języka polskiego nie było trudno. Czyż nie jest pięknie poczytać piosenkę o Wicie Stwoszu Gałczyńskiego przed Ołtarzem w Bazylice Mariackiej? Program był wpisany w moje miasto, trzeba było go odszukać. „Zeszytopodręcznik” przybierał formę segregatora, gdyż tradycyjny zeszyt zabijał wg mnie odruchy gromadzenia, selekcjonowania, zbierania i poszukiwania. Próba wciskania się w szkolne 45 minut na wyjścia na zewnątrz murów mogła wreszcie przybrać realne kształty i powieść się, gdyż plan lekcji został dopasowany do naszych potrzeb <strong>–</strong> 90, 90, 90, 135 <strong>–</strong> to dało pewność, że się uda. Uczynienie Krakowa motywem przewodnim stało się naczelnym celem organizującym wszystkie czynności nauczyciela i ucznia <strong>–</strong> zarówno na historii, jak i na języku polskim <strong>–</strong> w programie autorskim, który wreszcie pod naporem impulsu napisałam intuicyjnie. Przedmiot, który realizowaliśmy naprawdę, choć wpisywałam w dziennik <strong>–</strong> język polski, historia czy godzina wychowawcza, nazywałby się edukacją regionalną bliską 1 Edukacyjny program przedakcesowy Kreator (1995<strong>–</strong>1999) nastawiony na implementację kompetencji kluczowych do programów szkolnych. 114
- Page 1 and 2:
Programy nauczania w rzeczywistośc
- Page 3 and 4:
Wydawca: Ośrodek Rozwoju Edukacji
- Page 5 and 6:
Krok pierwszy. Cele kształcenia .
- Page 8 and 9:
O publikacji Celem niniejszej publi
- Page 10:
W poradniku Marleny Derlukiewicz ko
- Page 13 and 14:
nościowym. To oni przyczynili się
- Page 15 and 16:
każdy kto wie, co jest najlepsze,
- Page 17 and 18:
pewnych założeń, wytycznych dzia
- Page 19 and 20:
Zmiany te dobitniej ukazuje zestawi
- Page 21 and 22:
zestawie programów nauczania cało
- Page 23 and 24:
22 nik - spróbować. Cele operacyj
- Page 25 and 26:
Takie pytania mogą być przydatne
- Page 27 and 28:
Rola ministerstwa edukacji Minister
- Page 29 and 30:
Tabela 3. Dynamika prac programowyc
- Page 31 and 32:
30 uczania i celów, ukazuje związ
- Page 33 and 34:
zagadnień, które prawdopodobnie p
- Page 35 and 36:
przez wydawnictwo. W pewnym miejscu
- Page 37 and 38:
Należy przypuszczać, iż dopiero
- Page 39 and 40:
38 2) zawiera: a) programy nauczani
- Page 41 and 42:
7) umiejętność rozpoznawania wł
- Page 43 and 44:
- jest przystępny i zrozumiały co
- Page 45 and 46:
posiadają też wiedzę i umiejętn
- Page 47 and 48:
- swoistym kodem służącym do por
- Page 49 and 50:
48 spowodować refleksję dotycząc
- Page 51 and 52:
19 11. Czy dokument programowy prec
- Page 53 and 54:
1. Czy, jeżeli nauczyciel umieści
- Page 55 and 56:
Marlena Derlukiewicz Jak napisać p
- Page 57 and 58:
Jak jest Na to pytanie warto odpowi
- Page 59 and 60:
• Tom 4 - Edukacja historyczna i
- Page 61 and 62:
60 może np. odnieść się do tych
- Page 63 and 64: 10. Czy program nauczania jest zgod
- Page 65 and 66: • edukacja medialna (niezwykle wa
- Page 67 and 68: 2. Znane postaci związane z region
- Page 69 and 70: Na stosunek ucznia do przedmiotu ma
- Page 71 and 72: ważne, poza tekstem. Naczelną zas
- Page 73 and 74: do nauki. Wykorzystajmy tę wiedzę
- Page 75 and 76: Nudzi ich i rozprasza jedna czynno
- Page 77 and 78: Zasadniczym problemem polskiej szko
- Page 79 and 80: ‣ oceniania różnych przejawów
- Page 81 and 82: Przygotowanie tabeli Tabelę wypeł
- Page 83 and 84: III. Ewaluacja 82 Krok pierwszy. Ew
- Page 85 and 86: Ewaluacja pozwala zatem wskazać mo
- Page 87 and 88: Prowadząc proces ewaluacyjny, nale
- Page 89 and 90: i odpowiadające im narzędzia, np.
- Page 91 and 92: Model triangulacyjny: cechą charak
- Page 93 and 94: Anna Galant, Lech Moryksiewicz Przy
- Page 95 and 96: Poprawność konstrukcyjna Czy doku
- Page 97 and 98: Czy program przewiduje indywidualiz
- Page 99 and 100: Dyrektorski kwestionariusz wdrożen
- Page 101 and 102: 100 13. Które tematy były Twoim z
- Page 103 and 104: 102 Podstawa programowa dosyć dok
- Page 105 and 106: 104 Opanowanie treści przyrodniczy
- Page 107 and 108: Układ materiału nauczania dostoso
- Page 109 and 110: Szczegółowe cele wychowania: prz
- Page 111 and 112: Dział 1 Procedury osiągania celó
- Page 113: Program nauczania a plan nauczania
- Page 117 and 118: → Ślady Tadeusza Kościuszki - b
- Page 119 and 120: ędzie skłonny narzucać swoje „
- Page 122: Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszaw