w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

Praca w programie edukacyjnym Kreator dała mi możliwość szerokiego dostępu do
kserowania materiałów dla klasy. Tych materiałów nie było aż tak znowu wiele – dziś
kseruje się więcej. Nie obciążałam szkolnego budżetu.
W roku następnym, z nieznanych przyczyn, dyrektor szkoły nie zezwoliła na pracę
z tym programem. Odeszłam bez żalu z tamtej szkoły, szukając nowej pracy. Pracowałam
zresztą już nad własnym podręcznikiem i kolejnym programem, który w roku 1999
uzyskał status ministerialny. Chciałam pracować w gimnazjum ze swoją książką i własnym
programem. Zdobyłam przy okazji patent edukatorski. Ponad 2500 godzin pracy
w Kreatorze, czułam się przygotowana do pracy z nauczycielami. Stałego treningu
– warsztatów praktycznych, materiałów teoretyczncyh dostarczali m.in. opiekunowie
merytoryczni programu Kreator, niezrównani – prof. Jan Potworowski (i Morag, Harry,
David, Tomek), prof. Kruszewski i profesor Zawadowski. Pracowaliśmy wspólnie z matematykami
– bez żadnych przeszkód.
I stało się – zdecydowałam się na zmianę tematu pracy doktorskiej, by uporządkować
swoją wiedzę metodyczną i doświadczenia zawodowe w zakresie pisania programów
nauczania i nie tylko.
*
Trzeci program o charakterze ministerialnym, a więc w pewnym sensie ogólnie dostępnym,
pt. Do Itaki 3 , pisany był we współpracy z autorami podręcznika i powstawał
równolegle do niego. Dziś wiem, że takie ujęcie w literaturze fachowej nazywa
się programem dużym (pełnym). U źródeł stanęły określone i jasno wyartykułowane
założenia, nazwijmy je potocznie, filozoficzne. Odkryciem teoretycznym był dla mnie
konstruktywizm pedagogiczny. Uznaliśmy w zespole autorskim, iż ważne jest nie tylko
co i jak, a przede wszystkim – kto. W szkole ważny jest nauczyciel i uczeń oraz jego
możliwości odbioru. Szkoła na niższym etapie kształcenia winna przygotować do odbioru
dzieł poważnych i ważnych, klasyki. Najpierw więc trzeba pokazać, np. jak jest
zbudowana literatura, ważne są też elementy kulturoznawstwa.
Istotna była więc podstawa programowa z reformy Mirosława Handkego z roku
1999 i zdecydowana postawa wierności wobec niej. Wydaje mi się z pespektywy czasu,
że nasz program najlepiej, jak potrafiliśmy to uwzględnić, zauważył i brał pod uwagę
w ogóle tzw. kompetencje kluczowe, wpisane wtedy w tzw. Zadania ogólne szkoły. Wiele
programów opuściło ten istotny fragment podstawy.
Spotkaliśmy się z licznymi zarzutami, m.in. że dzieła literackie są traktowane instrumentalnie.
Wg mnie zawsze się tak dzieje i może nawet powinno się dziać, im niższy
szczebel kształcenia. Dyskusje, ba, nawet ataki, mnie nie przekonały, a wręcz utwierdziły
w słuszności swojej drogi i prawie wyboru, mojego wyboru.
*
Na koniec muszę przyznać, że był impuls jeszcze jeden – wykład prof. Dylaka w Jachrance
w 1998 roku, w którym uczestniczyłam dość przypadkowo, mając przerwę
w warsztatach. Wtedy był jeszcze doktorem i prezentował fragmenty swojego doktoratu,
to one stały się podstawą do późniejszego opracowania pt. Wstęp do konstruowania
programów nauczania z 2000 roku. Zakończenie tego dziełka powtarzam sobie i innym
jak mantrę, gdy towarzyszy komuś lęk przed własnym, osobistym i wolnym działaniem:
Wszelkie utopie, także te w edukacji, prowadzić mogą do totalitaryzmu. Aby być utopistą,
musisz wiedzieć, co jest najlepsze: ale każdy kto wie, co jest najlepsze, ostatecznie
3
Program wydawnictwa Znak.
117