w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

• Tom 4 – Edukacja historyczna i obywatelska: historia i społeczeństwo, historia,
wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie
do życia w rodzinie, etyka, filozofia
• Tom 5 – Edukacja przyrodnicza: przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka
• Tom 6 – Edukacja matematyczna i techniczna: matematyka, zajęcia techniczne,
zajęcia komputerowe, informatyka
• Tom 7 – Edukacja artystyczna: muzyka, plastyka, zajęcia artystyczne, wiedza
o kulturze, język łaciński i kultura antyczna, historia muzyki, historia sztuki
• Tom 8 – Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa.
Ten poradnik jest adresowany przede wszystkim do nauczycieli kształcenia ogólnego.
Jeżeli więc uczymy przedmiotów ogólnych, to właśnie od lektury odpowiedniego
tomu powinniśmy zacząć.
Mimo że wielu nauczycieli nie zamierza budować własnego programu i chce po prostu
wybrać gotowy, np. przygotowany przez jakieś wydawnictwo, warto przeczytać poniższy
poradnik i wykonać krok po kroku działania w nim zaproponowane. W ostateczności,
możemy je potraktować jako ewaluację programu, który wybraliśmy i formę autorefleksji.
Mam jednak nadzieję, że lektura poradnika stanie się inspiracją do zmodyfikowania
programu, z którego korzysta nauczyciel lub zamierza skorzystać – co z punktu widzenia
zarówno nauczycieli, jak i ich uczniów jest ze wszech miar pożądane. Od modyfikacji już
tylko krok do napisania własnego programu. A że ten krok może przynieść sporo satysfakcji
i niezwykle wzbogaca warsztat nauczyciela, wiedzą już ci, którzy go wykonali.
58
I. Przygotowanie
Krok pierwszy. Zapoznanie się z częścią ogólną „O potrzebie reformy
programowej kształcenia ogólnego”
Po wyborze właściwego tomu, zawierającego podstawę programową naszego przedmiotu
wraz z komentarzami, zaczynamy lekturę od części ogólnej autorstwa wiceministra
edukacji w latach 2007–2009 Zbigniewa Marciniaka. Analiza tej części jest o tyle
ważna, że wskazuje autorowi programu, na jakie kwestie powinien zwrócić uwagę.
Najważniejsze z nich to:
1. Podstawa została napisana językiem efektów kształcenia, dlatego w podstawie programowej
każdego przedmiotu zostały sformułowane:
• cele kształcenia, czyli wymagania ogólne
• i treści nauczania, czyli wymagania szczegółowe.
2. Forma zapisu treści nauczania („język zoperacjonalizowany”) sprawia, że stają się
zarazem osiągnięciami.
3. Na egzaminie zewnętrznym sprawdzana będzie wiedza i umiejętności ucznia z zakresu
całej podstawy. Nauczyciel musi więc pamiętać o treściach zapisanych w podstawie
niższych etapów edukacyjnych.
4. Aż 80% uczniów wybiera szkoły z maturą, więc średni poziom uzdolnień i możliwości
percepcyjnych naszych uczniów się obniżył. Świadomość tego musi znaleźć odzwierciedlenie
w metodach i formach pracy z uczniem.
5. Podstawa „skrojona” została na miarę przeciętnego ucznia, konieczna więc jest indywidualizacja
w nauczaniu i uwzględnianie potrzeb uczniów zarówno uzdolnionych,
jak i mających trudności w nauce.
6. Duży nacisk położony został na treści wychowawcze.