w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

Program nauczania a plan nauczania
Program nauczania jako dokument opisuje całościowo zakres edukacji w etapie nauczania
– w tym wypadku edukacji przyrodniczej w II etapie. Ułatwieniem rocznego
planowania pracy nauczyciela będzie z pewnością orientacyjny przydział godzin na realizację
poszczególnych działów programowych uwzględniający też lekcję organizacyjną,
lekcje powtórzeniowe i sprawdziany oraz pozostawiający nauczycielowi godziny,
których zadysponowanie ma ścisły związek z sytuacją w danej klasie (np. konieczność
dodatkowej jednostki lekcyjnej, święto, itp.). Realne zaplanowanie przydziału godzin,
uszczegółowione w planie edukacyjnym (plan edukacyjny do cytowanego programu nauczania
ma formę planu wynikowego oraz rozkładu materiału 20 ), pozwoli na rytmiczną
realizację założeń programu oraz właściwe prowadzenie procesu edukacyjnego.
Oto, jak tego typu wskazówki ujmuje program Tajemnice przyrody:
Klasa IV
Naukę przyrody w klasie IV rozpoczynamy od realizacji treści społecznych, zaprezentowania
technik pozwalających kształtować właściwe relacje międzyludzkie, eliminować czynniki
wpływające negatywnie na samopoczucie w szkole i w domu. Bardzo ważną rolę pełnią
zagadnienia dotyczące planowania czynności, właściwego urządzenia miejsca do nauki,
przestrzegania zasad zdrowego stylu życia. Właściwa realizacja tych treści, a także częste
odwoływanie się do nich, pozwoli wykształcić umiejętności przydatne w dalszej edukacji
i życiu zawodowym. Następnie uczniowie poznają najbliższą okolicę, uczą się prowadzenia
obserwacji, planowania, przeprowadzania doświadczeń i dokumentowania wyników badań.
Dopełnieniem realizacji tych treści powinny być zajęcia terenowe i wycieczki, których
miejsce i czas trwania będą uzależnione od możliwości organizacyjnych szkoły. Zajęcia
terenowe mogą być planowane jako kilkugodzinne holistyczne obserwacje i badania będące
podsumowaniem omawianych w danym dziale programowym zagadnień, ewentualnie jako
godzinne lub krótsze wyjścia na boisko szkolne lub do pobliskiego parku.
Realizując zagadnienia dotyczące budowy i funkcjonowania organizmu człowieka oraz
problematyki zdrowotnej możemy skorzystać z pomocy pielęgniarki szkolnej, przedstawiciela
straży miejskiej, straży pożarnej lub ratownika medycznego. Stworzymy tym samym uczniom
możliwości zadawania pytań oraz bezpośredniego kontaktu z osobami, które bardzo często
ratują życie innych, dbają o ich zdrowie i bezpieczeństwo.
W okresie wiosennym proponujemy poznawanie środowiska wodnego i lądowego, obserwacje
warunków życia, przystosowań organizmów, wskazywanie panujących w nich zależności.
Po każdym dziale programowym proponujemy lekcję powtórzeniową i sprawdzian
opanowanych wiadomości i umiejętności.
Do dyspozycji nauczyciela pozostawiliśmy około 10 godzin, które mogą być wykorzystane na
uzupełnienie i poszerzenie omawianych treści, prezentacje uczniowskie, pracę z grupą mającą
trudności w opanowaniu treści programowych.
Orientacyjny przydział godzin
Lp. Dział programu Liczba godzin
1 Lekcja organizacyjna 1
2 Poznajemy najbliższe otoczenie 4
3 Odkrywamy tajemnice warsztatu przyrodnika 11 +(3)*
4 Odkrywamy tajemnice zjawisk przyrodniczych 12 +(3)*
5 Odkrywamy tajemnice życia 7
20
Plan wynikowy i rozkład materiału nauczania dostępny [w:] Książka Nauczyciela, Warszawa 2011 –
oraz na stronie: www.nowaera.pl
112