w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

do nauki. Wykorzystajmy tę wiedzę, również w odniesieniu do kształcenia umiejętności
językowych, co w zamyśle autorów podstawy stało się jednym z głównych zadań szkoły.
Badania naukowe dowodzą, że większe sukcesy, wyższą pozycję w społeczeństwie, szybszy
awans uzyskują osoby, które poprawnie i ładnie mówią i piszą, a także rozumieją to,
co czytają. Są to umiejętności, które zawsze, także za kilka czy kilkanaście lat – gdy nasz
uczeń podejmie pracę i zacznie dorosłe życie – okażą się przydatne i użyteczne.
‣ motywujące uczniów do pracy
To, czy sprawdza się sukcesy, czy błędy, ma naprawdę ogromne znaczenie.
Sukces obliguje do tego, żeby następnym razem wypaść jeszcze lepiej.
(Martin V. Covington, Karen Manheim Teel)
Jedna z twórczyń reformy oświatowej, Irena Dzierzgowska, napisała: Za rzadko się
cieszymy, za rzadko świętujemy i w ogóle za rzadko mamy poczucie sukcesu. Czas na
zmiany. Gdybym mogła wybrać jedną, jedyną nową rzecz, którą warto wprowadzić do
szkoły, to byłoby to poczucie humoru, dowcip i radość.
Nauczyciel, który czerpie radość z sukcesu ucznia, będzie starał się stworzyć warunki, by
uczeń ten sukces na miarę swoich możliwości osiągał jak najczęściej. A uczeń wychodzący
z klasy po lekcjach z poczuciem sukcesu będzie chciał ten sukces powtórzyć. W Stanach
Zjednoczonych przeprowadzono badania na temat najskuteczniejszych (a więc również najbardziej
motywujących) strategii/metod nauczania. Te same pytania zadano nauczycielom
historii i ich uczniom. Uczniowie wprowadzenie elementów humoru umieścili na czwartym
miejscu. Nie jest to metoda w sensie naukowym, ale na pewno jest to czynnik motywujący.
72
Miejsce
Najbardziej efektywne strategie/metody
według nauczycieli
1.
odgrywanie ról w grach dydaktycznych
(symulacje)
2. metoda projektów
3.
4.
zabawy dydaktyczne (forma powtórzenia
do egzaminu
nawiązywanie do zdarzeń
współczesnych lub z życia uczniów
Najbardziej efektywne strategie/metody
według uczniów
odgrywanie postaci
grupowa dyskusja nad zagadnieniem
z podręcznika lub innym materiałem
nawiązanie przez nauczycieli do aktualnych
zdarzeń i zainteresowań uczniów
wprowadzenie elementów humoru
Nie mniej ważnym czynnikiem motywującym niż dobry klimat na lekcjach i atrakcyjne
metody pracy jest wykonywanie działań, na wybór których miało się wpływ. W filmie
fundacji ABCXXI w. Wychowanie przez czytanie jest taki moment, kiedy pierwszoklasista
zapytany, czy lubi głośne czytanie, odpowiada, że w domu tak, ale w szkole nie. Na
pytanie dlaczego, odpowiedź padła prosta: „w domu mogę wybierać, w szkole wybiera
Pani”. I właśnie w tym miejscu pojawia się kluczowy element motywujący. Należy stwarzać
jak najwięcej sytuacji dydaktycznych, kiedy to uczeń może wybierać. Pozwólmy
uczniom wybierać teksty, lektury, wręcz zachęcajmy do tego. Autorzy zajmujący się
motywowaniem uczniów do pracy podkreślają, jak bardzo jest to ważne. Amerykański
pedagog Wiliam H. Kilpatrick, twórca metody projektu, twierdził, że uczniów nie powinno
się zmuszać do podejmowania niechcianych przez nich działań, bo – jako niechciane
– nie przyniosą trwałego i zadowalającego efektu.