w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

– swoistym kodem służącym do porozumiewania się na liniach: nauczyciel – uczeń,
nauczyciel – rodzic, uczeń – rodzic,
– wreszcie nagrodą,
– powodem zadowolenia,
ale też:
– karą,
– informacją, która nie jest obiektywna i miarodajna, która nie odzwierciedla faktycznego
stanu wiedzy ucznia,
– przyczyną spadku wiary w siebie i własne możliwości,
– powodem niechęci do całego świata, w tym przede wszystkim do nauczyciela,
– podstawą przekonania, że nauczyciel ucznia nie lubi i jest do niego źle nastawiony 18 .
Podsumowując rozważania dotyczące punktu e), należy jeszcze raz podkreślić, iż
przyjęte przez nauczyciela kryteria oceniania nie mogą być niespójne z systemem oceniania
obowiązującym w szkole. Jeżeli ten warunek jest spełniony, to dyrektor może
przejść do merytorycznej wartości tego punktu w programie autorskim. Pomocne w tym
procesie mogą okazać się pytania dodatkowe (podobnie jak w poprzednim podsumowaniu
zestaw pytań jest zbiorem otwartym).
1. Czy zaplanowane zostało ocenianie różnych elementów aktywności uczniów?
2. Czy są stosowane przejrzyste kryteria oceniania?
3. Czy przedstawione zostały przykładowe kryteria oceny prac pisemnych (np. testy
z kartoteką)?
4. Czy autor programu zawarł w nim informacje dotyczące sposobu informowania
ucznia o postępach w nauce?
5. Czy w programie zostały zawarte zapisy dotyczące systematyczności oceniania?
Ewaluacja
Mimo iż w Rozporządzeniu MEN w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów
nie pojawia się zapis o konieczności zaplanowania ewaluacji programu nauczania,
to wydaje się, iż jest ona niezbędna do tego, aby program nauczania mógł zostać
przyjęty i pozytywnie zaopiniowany. Dyrektor szkoły w rozmowie z autorem programu
powinien dojść do porozumienia – w przypadku jeżeli nauczyciel w przedstawionym
dokumencie nie zaplanowałby szeroko rozumianej ewaluacji.
Ewaluacja programu powinna pojawić się w wymiarze wieloaspektowym. Zdajemy
sobie sprawę, iż ewaluacja jest bardzo często traktowana w rzeczywistości szkolnej tylko
przez pryzmat ewaluacji pracy szkoły – zarówno zewnętrznej, jak i tej prowadzonej
przez szkołę – a co za tym idzie, opinie na jej temat są, oględnie mówiąc, dosyć zróżnicowane.
Jednak autor programu nauczania musi sobie zdawać sprawę z faktu, iż jest
ona pomocna we wszelkich działaniach naprawczych i modyfikacyjnych.
Nauczyciel praktycznie przez cały czas tworzenia i realizacji programu przeprowadza
jego ewaluację. Cały czas zbiera informacje niezbędne do oceny programu, z którym pracuje.
Inne narzędzia ewaluacyjne pojawiają się w momencie prac planistycznych, które
są wstępem do napisania programu, jeszcze inne w momencie diagnozowania uczniów
46
18
H. Łęczycka Kilka uwag o ocenie szkolnej na podstawie wypowiedzi uczniów [ w:] Perspektywy diagnostyki
edukacyjnej, dz. cyt., 1998, s. 275–276.