w rzeczywistości szkolnej Tworzenie – wybór – ewaluacja

Należy przypuszczać, iż dopiero Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia
23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół w połączeniu z projektem Rozporządzenia
Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania doprowadzi
do zmiany sytuacji. Nie należy spodziewać się raczej masowego pisania przez
nauczycieli programów własnych (autorskich) na każdym poziomie edukacji, natomiast
w dwóch elementach zmiana powinna być odczuwalna.
Przede wszystkim pojawią się modyfikacje istniejących programów, dostosowujące je
do potrzeb szkoły. Druga zmiana dotyczy czwartego etapu edukacyjnego. Ograniczenie
liczby godzin z przedmiotów ogólnokształcących (szczególnie w odniesieniu do przedmiotów
przyrodniczych) spowoduje konieczność przygotowania programów zajęć uzupełniających
(jakie pojawiły się w podstawie programowej), które z jednej strony pozwolą
nauczycielom utrzymać miejsca pracy, z drugiej natomiast będą w dużym stopniu decydowały
o „autorskim rysie” szkoły.
Podsumowując ten rozdział, należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt. Bardzo
istotne jest, aby to właśnie dyrektor był osobą inspirującą nauczycieli do pisania programów
własnych oraz szerokiej modyfikacji programów zewnętrznych. Tylko w takim
przypadku będzie miał pewność, iż nauczyciel pochylił się nad podstawą programową
oraz próbował przeanalizować warunki szkolne oraz możliwości edukacyjne uczniów.
Ważną sprawą będzie to, aby dyrektor nie utrudniał wprowadzania autorskich rozwiązań
poprzez zbyt uszczegółowioną formalizację procedur. Stanie się to możliwe wtedy,
kiedy on sam bez większych problemów będzie potrafił przeanalizować program, który
otrzymał od nauczyciela (niezależnie czy będzie to program własny, zewnętrzny, czy
zewnętrzny – zmodyfikowany).
Zmiany prawne
Zadania dyrektora związane z dopuszczaniem programów nauczania znajdują się
w dwóch dokumentach – w ustawie o systemie oświaty oraz w Rozporządzeniu Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 roku w sprawie dopuszczenia do użytku
w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania
do użytku szkolnego podręczników.
Pierwszy z tych dokumentów jest, rzecz jasna, bardziej ogólny, a zapisy związane
z interesującym nas tematem zawarte zostały w art. 22a:
1. Nauczyciel ma prawo wyboru podręcznika spośród podręczników dopuszczonych do
użytku szkolnego.
2. Nauczyciel przedstawia dyrektorowi szkoły program wychowania przedszkolnego lub
program nauczania. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, dopuszcza
do użytku w danej szkole zaproponowany przez nauczyciela program wychowania
przedszkolnego lub program nauczania 3 .
Szczegółowo kwestie związane z dopuszczaniem do użytku szkolnego programów
nauczania zostały przedstawione w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej
z 8 czerwca 2009 r. W rozporządzeniu wymienione zostały elementy, które powinny
36
3
Ustawa o systemie oświaty.